Chiến tranh đã lùi xa, đất nước hòa bình, nhưng còn đó nhiều vùng đất thân yêu (nhất là ở huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang) vẫn mang nhiều thương tích, đó là những trái bom, mìn, vật nổ còn tồn sót, ẩn sâu trong lòng đất, lẩn khuất trong từng gốc cây, kẽ đá… Hồi sinh sự sống những vùng “đất chết”, máu, xương của cán bộ, chiến sĩ (CB,CS) công binh vẫn rơi trong thời bình, trong đó có CB,CS Đội rà phá vật cản Sư đoàn 316 đang thực hiện nhiệm vụ rà phá bom, mìn, vật nổ còn tồn sót sau chiến tranh tại xã Minh Tân, huyện Vị Xuyên (Hà Giang).

Bài 1: Tôi rèn bản lĩnh “thép” người lính công binh

Xuất phát ở Hà Nội từ sáng sớm đến chiều muộn, chúng tôi mới tới thôn Mã Hoàng Phìn, xã Minh Tân, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang – Nơi mà Đội rà phá vật cản Sư đoàn 316 đang thực hiện nhiệm vụ rà phá bom, mìn, vật nổ còn tồn sót sau chiến tranh. Vì có những đoạn đường đồi núi, giáp biên giới dân cư thưa thớt, đi lại khó khăn nên để đến được tận nơi, chúng tôi phải đi nhiều chặng.

Cung đường từ TP Hà Giang vào Mã Hoàng Phìn dài hơn 30km, xuyên qua vùng lõi rừng đặc dụng Phong Quang, vắt ngang những dãy núi trùng điệp, có đoạn cao hơn 1.000m so với mực nước biển tạo nên vẻ đẹp hùng vĩ như tranh thủy mặc. Những dãy núi đứng sát, đan cài vào nhau tạo thành bức tường thành rộng lớn bảo vệ vùng biên giới tỉnh Hà Giang.

Như người lính trận trở về, Mã Hoàng Phìn còn “găm” trong mình nhiều thương tích; đó là những quả mìn, vật liệu nổ còn lẩn khuất trong lòng đất, ẩn nấp nơi hang cùng, hẻm núi.

Sau hành trình dài vất vả, chiều muộn chúng tôi mới tới nơi đã thấy Trung tá Nguyễn Văn Thảo đứng đợi dưới chân núi. Chỉ tay về phía những dãy nhà phên tre, phủ bạt thấp thoáng bên sườn núi, Thảo vui vẻ nói:

– Năm nay, nhà ở của bộ đội đẹp hơn anh ạ!

Thảo nói vậy bởi vì 4 năm trước, chúng tôi đã cùng Thảo ăn núi, ngủ rừng rà phá bom mìn ở huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai. Nay, đơn vị Thảo về đóng quân trên một vạt núi rộng lớn. Ở tầng thấp nhất, Thảo chỉ huy bộ đội xây dựng nhà để xe, dụng cụ rà phá bom mìn. Vượt dốc núi 20m là khu chăn nuôi lợn gà, nhà vệ sinh. Ở tầng cao nhất gần đỉnh núi là khu nhà ở của bộ đội và vườn rau tăng gia. Nhìn những vườn, rau cải, giàn bầu, bí xanh mướt sai trĩu, Thảo tự hào bởi mới đến ở 3 tháng nhưng đơn vị đã tự bảo đảm đủ rau xanh cho bộ đội.

Mặc dù đóng quân dã ngoại nhưng Đội rà phá bom mìn, vật nổ thuộc Sư đoàn 316 vẫn duy trì trật tự nội vụ vệ sinh.

Đóng quân ở xa chỉ huy đơn vị vài trăm ki-lô-mét, điều kiện ăn ở dã ngoại nhưng Thảo chỉ huy bộ đội duy trì kỷ luật nền nếp chính quy rất nghiêm túc. Khu nhà ở, nhà xe, vườn tăng gia, đường đi lối lại luôn sạch sẽ, gọn gàng, không có bóng một cây cỏ dại dù chỉ là đường đất. Trong ngôi nhà bạt đơn sơ, hai dãy phản kê thành giường, chăn màn vuông vức như hộp diêm, đồ đạc sắp xếp gọn gàng. Đến từng hàng dây phơi khăn mặt, quần áo cũng thống nhất đều tăm tắp như một. Nhớ lại thời gian rà phá mìn, vật nổ ở huyện Mường Khương, Lào Cai cũng vậy, Thảo tranh thủ từng vạt đất hoang bên đường chỉ huy bộ đội trồng rau, tăng gia bảo đảm bữa ăn.

Nhiều lần trò chuyện, Thảo chia sẻ với chúng tôi, các chiến sĩ tuổi đời còn rất trẻ, trải nghiệm chưa nhiều, độ tuổi còn chưa chín chắn mà công việc rà phá mìn, vật nổ đặc biệt nguy hiểm, chỉ một sơ suất nhỏ gây nổ cũng có thể gây thương tích cả đời, thậm chí trả giá bằng tính mạng. Bởi tính chất đặc thù, dễ mất an toàn nên đơn vị thường xuyên làm tốt công tác giáo dục chính trị, xây dựng tinh thần đoàn kết, động cơ, quyết tâm cho CB,CS; tổ chức huấn luyện chặt chẽ, coi trọng huấn luyện cơ bản kết hợp chuyên sâu, huấn luyện bổ sung nhiệm vụ cho bộ đội; huấn luyện đầy đủ, kĩ lưỡng về lý thuyết và kĩ năng rà phá bom mìn, vật nổ với truyền thụ kinh nghiêm… Mặt khác, dù đóng quân nơi biên cương, rừng núi vắng vẻ, xa sự theo dõi giám sát, chỉ đạo của chỉ huy các cấp, vì vậy nền nếp chính quy trong đơn vị phải được duy trì thường xuyên; giữ nghiêm kỉ luật, đặc biệt là kỉ luật trong thực hiện nhiệm vụ vừa để tôi rèn bản lĩnh “thép” người lính công binh, đồng thời cũng là để nâng cao tính tỉ mỉ, nhẫn nại, bình tĩnh cho bộ đội… Chính phương pháp, tác phong sâu sát, nghiêm khắc, quan tâm chăm lo đời sống bộ đội của Thảo tạo nên nền nếp và sự ổn định trong đơn vị. Công việc vất vả, nguy hiểm nhưng CB,CS trong Đội đều nhiệt tình, hăng hái thực hiện bài bản, ổn định trong rà, phá, thu gom bom, mìn, vật nổ còn sót lại sau chiến tranh.

Với kinh nghiệm hơn 12 năm làm công tác rà phá vật cản, trong đó gần 6 năm ăn lán, ngủ rừng, chỉ huy bộ đội trực tiếp rà phá hàng vạn quả bom mìn các loại ở khu vực biên giới các tỉnh Hà Giang, Lào Cai, Trung tá Nguyễn Văn Thảo, Đội trưởng Đội rà phá vật cản Sư đoàn 316 được đồng đội ví như cuốn sách sống về bom mìn và là khắc tinh của các loại vật nổ đang lẩn khuất trong lòng đất. Theo chân Thảo vượt qua suối sâu, leo lên núi cao “thực mục sở thị” hoạt động của bộ đội thực hiện nhiệm vụ rà phá bom mìn, chúng tôi mới thấy hết những gian lao, vất vả của bộ đội Công binh giữa thời bình. Để có những tấc đất sạch bom mìn giúp người dân yên tâm canh tác, bám biên giới, bảo vệ cương thổ quốc gia, đã có biết bao giọt mồ hôi và cả máu của Thảo cùng với đồng đội…

Đứng trên sườn núi nơi đơn vị đang đóng quân, chỉ về phía quả núi gần nhất phía dãy núi trước mặt, Thảo chia sẻ với chúng tôi:

– Kia là điểm cao 845, nơi từng là trận địa chiến đấu của bộ đội ta trong chiến tranh, chứng tích thế kỷ của những trận đánh khốc liệt. Hiện nay, trên điểm cao còn sót lại một lượng lớn bom mìn. Ngày mai, mời anh lên đó cùng chúng tôi.

Bài, ảnh: HÀ AN – MINH CHÂU