Hành trình “Tuổi trẻ vì biển, đảo quê hương” từ năm 2016 đã kêu gọi tuổi trẻ và nhân dân cả nước hiến kế các giải pháp kỹ thuật để chế tạo các thiết bị lọc nước và giải pháp môi trường hỗ trợ đời sống quân dân trên quần đảo Trường Sa và nhà giàn DK1. Tham gia hành trình ra thăm quân dân Trường Sa cùng chúng tôi lần này, kỹ sư Bùi Công Khê và các cộng sự đã giới thiệu hai chế phẩm: Medipag-20 và Bioaktiv- Eco tại đảo nổi Trường Sa Đông và đảo chìm Đá Tây.

Chuẩn bị quy trình trồng rau thủy canh tuần hoàn trên giàn tại đảo Trường Sa (Kỹ sư Bùi Công Khê, thứ tư bên phải).

“Được đến Trường Sa, tiếp xúc với cán bộ, chiến sĩ và nhân dân ở những hòn đảo tiền tiêu là ước mơ của tôi từ rất lâu. Vì vậy, chúng tôi đã chuẩn bị rất kỹ cho chương trình xử lý môi trường biển đảo với các chế phẩm diệt khuẩn”- Kỹ sư Bùi Công Khê, Giám đốc Trung tâm Vật liệu mới, thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học Kỹ thuật Hà Nội cho biết.

Theo các kỹ sư của trung tâm, nguyên nhân gây ô nhiễm tại quần đảo Trường Sa là do nhiều yếu tố, như điều kiện khí hậu khắc nghiệt, nguồn nước ngọt khan hiếm, diện tích đảo chật hẹp, tập trung đông người, công tác tăng gia, chăn nuôi ngày càng phát triển. Vì vậy, việc ứng dụng các chế phẩm thân thiện với môi trường dựa trên hoạt tính sinh học cao, an toàn tuyệt đối, không độc, không mùi đặc trưng chất sát trùng diệt khuẩn sẽ góp phần tái lập môi trường trong sạch cho các đảo, điểm đảo. Chế phẩm được sử dụng là dung dịch polyme diệt khuẩn AD (Medipag-20)- hoạt chất diệt khuẩn dạng polyme muối cao phân tử từ Polyhexanmethylene Guanidine (PHMG) và bột kích hoạt vi sinh Bioaktiv- Eco là chất phấn đá thiên nhiên CaCO3 96,2%; các chất khác (MgCO3, SiO2, Al2O3, Fe2O3, Na2O) 3,8% và nhiều vi lượng khác được chế tạo bằng công nghệ Đức.

Kỹ sư Bùi Công Khê, Chủ nhiệm dự án thông tin, đây là phương pháp tiên tiến, lần đầu tiên được sử dụng tại Việt Nam. Nguyên lý của chế phẩm Medipag-20 có cơ chế diệt khuẩn rất cao ở nồng độ thấp, có khả năng hút các vi khuẩn vốn mang điện tích âm từ đó hình thành trên màng tế bào của vi khuẩn một lớp polyme làm ức chế khả năng trao đổi chất, phá hủy tế bào và ngăn cản sự phát triển và hình thành các tế bào mới. Do không có phản ứng hóa học, chế phẩm không hề độc hại, không gây nguy hiểm. Đối với cây trồng, chỉ cần xả xuống đất là có thể chống sâu bệnh, không phải sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Hoa quả sau thu hoạch, nhúng vào dung dịch rồi để khô là đã được diệt hết vi khuẩn và có thể phun trực tiếp lên bề mặt chuồng trại, vật nuôi, hoặc bổ sung vào thức ăn cho gia súc, gia cầm… là có thể phòng dịch bệnh, khử mùi hôi.

Để khử khuẩn cho khu vực ô nhiễm nặng như chuồng trại chăn nuôi, hố thu gom rác thì 1lít Medipag -20 pha với 100 lít nước lạnh dùng bình phun cho khu vực cần khử khuẩn được 500-750 m2 diện tích nhiễm khuẩn, tuần phun từ 2-3 lần. Nếu khử khuẩn nguồn nước thải, đổ trực tiếp chế phẩm Medipag – 20 vào dòng thải (1 lít Medipag 20 xử lý 100m3 nước thải). 1kg bột Bioaktiv- Eco hòa 500 lít nước sạch phun vào phần sau vật nuôi, vào chuồng trại, lên bề mặt bãi rác, có tác dụng xử lý chuồng trại chăn nuôi, xử lý ô nhiễm các bãi rác.

Từ ý kiến đề xuất của Quân chủng Hải quân, đầu tháng 5-2017, Trung tâm Vật liệu mới đã lập kế hoạch triển khai thực nghiệm xử lý môi trường Trường Sa. Trong thời gian làm việc ở đảo Trường Sa, kỹ sư Bùi Công Khê và cộng sự đã hoàn thiện sơ bộ việc khảo sát tình trạng ô nhiễm môi trường tái diễn các điểm chăn nuôi và hố thu gom chất thải trên đảo; xử lý mùi hôi ở các khu chăn nuôi, phòng chống dịch bệnh cho vật nuôi, phun dịch diệt khuẩn toàn bộ không gian và bề mặt của các đảo, nơi các chiến sĩ sinh hoạt và người dân sinh sống. Kỹ sư Bùi Công Khê cũng đã phổ biến nội dung tập huấn cho hai nhóm công tác và cùng đi khảo sát thực địa, bố trí địa điểm triển khai. Kết quả bước đầu cho thấy, việc xử lý môi trường bằng hai chế phẩm của Trung tâm Vật liệu mới, Liên hiệp các Hội Khoa học kỹ thuật Hà Nội tại Trường Sa Đông và Đá Tây, kết quả, chế phẩm này hoàn toàn phù hợp với các đảo của huyện đảo Trường Sa.

Trung tá Nguyễn Tuấn Anh, Chỉ huy trưởng đảo Trường Sa Đông cho biết, sau một tháng sử dụng chế phẩm Medipag-20, khu vực Cụm chiến đấu 1 của đảo đã giảm mùi ẩm mốc tại các hầm hào, công sự và làm sạch, giảm thiểu khí CO2, CO … Ngoài ra, tại khu vực sinh hoạt của Cụm chiến đấu 1, các rãnh nước thải sinh hoạt, khu vực phía ngoài chuồng chăn nuôi gia súc, gia cầm cũng giảm mùi hôi thối, đặc biệt giảm nhiều ruồi muỗi. Sản phẩm xử lý thải thu được trở thành phân bón cho cây trồng trên đảo.

Có thể khẳng định, việc xử lý môi trường chuồng trại trên các đảo lớn đã đạt hiệu quả rõ rệt. Sau khi được xử lý, các nguồn thải hữu cơ (rác thải sinh hoạt) và lá cây rụng trên đảo thành nguồn mùn hữu cơ phủ trên nền đảo để tận dụng trồng cây xanh, trồng rau, tạo môi trường sinh thái bền vững cho các đảo. Đánh giá về hiệu quả của chương trình, Đại tá Phan Ngọc Quang, Phó Chính ủy Lữ đoàn 146 (Vùng 4) Hải quân khẳng định: Sau khi sử dụng tại hai đảo thuộc huyện đảo Trường Sa nếu đạt kết quả tốt, chúng tôi tiếp tục đề nghị Quân chủng Hải quân sẽ lựa chọn chế phẩm áp dụng trên tất cả các đảo, điểm đảo.

Bài, ảnh: NGỌC CƯỜNG