“Thủy lôi” lừa địch
QK2 – Quả “thủy lôi” này là sáng kiến của dân quân xã Chí Đám, huyện Đoan Hùng khi dùng quả bưởi sẵn có trên mảnh đất trung du đem bôi đen, kết thành từng chùm thả trên sông Lô hòng nghi binh lừa địch; tạo nên chiến thắng vang dội Sông Lô năm 1947.
Mô hình “Thủy lôi” giả.
Thu – Đông năm 1947, thực dân Pháp mở cuộc hành quân lớn lên Việt Bắc. Trên tuyến đường thủy, địch cơ động từ Hà Nội, ngược sông Hồng, sông Lô, sông Gâm lên Việt Trì, Tuyên Quang, Chiêm Hóa nhằm bao vây Việt Bắc từ phía Tây. Để chủ động ngăn chặn tàu, tiêu hao lực lượng, kìm hãm hành động tiến công của địch, Bộ Chỉ huy Khu 10 đã quyết định tổ chức trận địa phục kích tàu địch trên dòng sông Lô thuộc địa phận huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ.
Liên tiếp trong các ngày từ 11- 18/10/1947, 5 lần tàu địch cơ động trên sông Lô đã vượt qua các trận địa pháo của ta bố trí ở Đoan Hùng, cũng như các trận địa bố trí ở Phan Dư, Bình Ca, Khoan Bộ, pháo binh ta đặt quá xa mục tiêu nên bắn không trúng. Rút kinh nghiệm từ những trận đánh không thành công, các phân đội pháo binh của ta nhanh chóng chuyển từ trên đồi cao xuống bố trí gần mép nước bờ sông, áp dụng cách đánh “đặt gần bắn thẳng” để đón đánh địch từ Tuyên Quang về.
Phối hợp với bộ đội pháo binh chiến đấu, dân quân xã Chí Đám đã nghĩ ra kế hái hàng trăm quả bưởi đem bôi đen rồi dùng dây thép liên kết lại thành từng chùm, từ 30 đến 40 quả, thả theo luồng nước bên bờ tả ngạn phía thôn Hữu Đô. Ngày 24/10/1947, khi tàu của địch đi đến địa phận xã Chí Đám, phát hiện hàng loạt “thủy lôi” trên sông liền chạy chậm lại và tránh sang bờ hữu ngạn, gần nơi ta tổ chức trận địa phục kích. Khi tàu địch cơ động vào đúng tầm ngắm, các trận địa pháo của ta nhanh chóng chớp thời cơ khai hỏa… Hai tàu địch bị chìm tại chỗ, 1 tàu và 1 ca nô bị hỏng nặng, nhiều tên địch bị tiêu diệt. Cùng với bộ đội chủ lực, dân quân, du kích và nhân dân địa phương đã góp phần làm nên chiến thắng vang dội trên sông Lô. Tổng kết chiến dịch Sông Lô, quân Pháp bị diệt 900 tên, bị bắt sống 290 tên. 6 chiếc tàu chiến và ca nô bị bắn chìm. Bộ đội ta thu được rất nhiều chiến lợi phẩm gồm súng đạn các cỡ, mìn, lựu đạn và quân trang quân dụng.
BÙI THỦY (tổng hợp)
Quân khu 1
