Những năm qua, Phú Thọ là một trong những địa phương làm tốt công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa (DSVH), được các tổ chức quốc tế, Trung ương và các tỉnh bạn ghi nhận, đánh giá cao. DSVH trên quê hương Đất Tổ đã từng bước khẳng định vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế – xã hội, góp phần khẳng định vị thế của Phú Thọ không chỉ trong nước mà cả trên trường quốc tế.

Hàng năm, con Lạc cháu Hồng rước cờ dâng hương tưởng niệm các Vua Hùng dịp Giỗ Tổ Hùng Vương.

Tính đến năm 2021, Phú Thọ có 967 di tích, trong đó có 323 di tích lịch sử được xếp hạng; 650 DSVH phi vật thể, trong đó có 311 lễ hội truyền thống, năm bảo vật Quốc gia, 12 DSVH phi vật thể Quốc gia. Đặc biệt, Phú Thọ vinh dự là địa phương duy nhất trong cả nước có hai DSVH phi vật thể đại diện của nhân loại: Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ và Hát Xoan Phú Thọ. Đồng thời, Phú Thọ cũng là một trong các tỉnh, thành vùng lan tỏa DSVH phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại – Ca Trù và DSVH phi vật thể đại diện của nhân loại – Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt.

Xác định rõ vai trò của văn hóa trong phát triển kinh tế – xã hội, Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX nhiệm kỳ 2020-2025 tiếp tục khẳng định nhiệm vụ trọng tâm: “Chú trọng bảo tồn, phát huy giá trị lịch sử và các DSVH vật thể, phi vật thể phục vụ giáo dục truyền thống và gắn với phát triển du lịch bền vững. Tăng cường quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị DSVH thời đại Hùng Vương gắn với hai DSVH phi vật thể đại diện của nhân loại là “Hát Xoan Phú Thọ” và “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ”; phục dựng các lễ hội truyền thống dân tộc, đặc biệt là các lễ hội gắn với Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương”.

Năm 2021 – năm đầu tiên triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX và Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Phú Thọ đã tiếp tục triển khai nhiều chương trình, kế hoạch, hành động cụ thể các hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị DSVH. Đến nay tỉnh Phú Thọ đã hoàn thành công tác tổng kiểm kê DSVH tỉnh Phú Thọ, công bố kết quả kiểm kê và xuất bản ấn phẩm “Di sản văn hóa Phú Thọ” làm cẩm nang cho công tác quản lý, nghiên cứu về DSVH vùng Đất Tổ; hoàn thành kiểm kê, lập danh mục các di tích lịch sử – văn hóa đã xếp hạng bị xuống cấp cần bảo quản, tu bổ trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, làm cơ sở để tham mưu UBND tỉnh định hướng tu bổ, tôn tạo các di tích giai đoạn tiếp theo…

Công tác nghiên cứu, lập hồ sơ khoa học xếp hạng di tích được đặc biệt chú trọng, làm cơ sở khoa học, pháp lý quan trọng để bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa. Năm 2021, tỉnh Phú Thọ vinh dự được Thủ tướng Chính phủ công nhận thêm một bảo vật Quốc gia là Bàn thờ Phật bằng đá chùa Xuân Lũng, xã Xuân Lũng, huyện Lâm Thao (nâng tổng số bảo vật quốc gia trên địa bàn tỉnh Phú Thọ lên năm bảo vật); ba di tích lịch sử – văn hóa được xếp hạng cấp tỉnh; hai hồ sơ DSVH phi vật thể đưa vào danh mục DSVH phi vật thể Quốc gia. 

Hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị các di vật, cổ vật được quan tâm. Các địa phương đã chú trọng hơn tới việc bảo vệ cổ vật trong các di tích. Chủ trương xã hội hóa công tác tu bổ di tích được triển khai sâu rộng, thu hút được nhiều nguồn lực xã hội ủng hộ, đóng góp. Nhiều di tích tiêu biểu được đầu tư quy hoạch, tu bổ, phục hồi, trở thành những sản phẩm du lịch – văn hóa đặc sắc có tính đặc trưng, tạo ra những điểm du lịch hấp dẫn thu hút khách du lịch, đóng góp vào phát triển kinh tế – xã hội ở địa phương. Nhiều lễ hội truyền thống, diễn xướng dân gian tiêu biểu của đồng bào dân tộc thiểu số được khôi phục, bảo tồn, phát huy giá trị trong đời sống cộng đồng…

Dấu ấn của những nỗ lực và thành tựu trong năm 2021 về công tác bảo tồn và phát huy giá trị DSVH của tỉnh đã thể hiện sự chủ động thích ứng của ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch trong điều kiện còn nhiều khó khăn, thách thức như hiện nay. Những kết quả đó góp phần quan trọng nhằm giáo dục truyền thống, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; quảng bá, giới thiệu DSVH Phú Thọ đến với bạn bè trong nước và quốc tế về văn hóa Đất Tổ cội nguồn và đất nước Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

(Theo Báo Phú Thọ)