Bộ Luật Hình sự số 100/2015/QH13 (BLHS năm 2015) được Quốc hội khóa XIII thông qua tại kỳ họp thứ 10 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2016. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thi hành, qua phản ánh của cử tri, báo chí về một số sai sót của BLHS năm 2015, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã chỉ đạo Ủy ban Tư pháp của Quốc hội chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Tòa án nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao và các cơ quan hữu quan tích cực, khẩn trương rà soát tổng thể các quy định của Bộ luật để đề xuất phương án khắc phục.

Theo dự án Luật trình Quốc hội tại kỳ họp này, phạm vi sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS số 100/2015/QH13 liên quan đến 141 điều, gồm 18 điều thuộc phần “Những quy định chung” và 123 điều thuộc phần “Các tội phạm”; trong đó có 43 điều sửa đổi về kỹ thuật, 97 điều sửa đổi về nội dung quy định trong điều luật và bãi bỏ 1 điều (Điều 292 quy định về tội danh cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông).

Tại phiên họp, các đại biểu đều nhất trí cho rằng, việc sửa đổi bộ luật là cần thiết để có được một bộ luật hoàn chỉnh, góp phần đáp ứng yêu cầu của công tác phòng ngừa, đấu tranh phòng chống tội phạm; đồng thời bảo đảm an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an ninh xã hội trong tình hình mới. Tuy nhiên, các đại biểu đề nghị việc sửa đổi, bổ sung cần đặc biệt quan tâm đến chất lượng, bảo đảm sửa đổi, bổ sung ở mức tối đa những quy định của BLHS năm 2015 có lỗi kỹ thuật đã được phát hiện và những nội dung chưa hợp lý hoặc có thể khó áp dụng trên thực tế liên quan đến một số chính sách cụ thể được thể hiện trong một số điều luật của BLHS năm 2015.

Một trong những nội dung nhận được sự quan tâm của các đại biểu sáng nay là phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi. Theo đó, các ý kiến đều tán thành với quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 về phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi. Riêng với số đối tượng phạm rơi vào khung rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng do cố ý được các đại biểu thảo luận nhiều nhất .

Các đại biểu tán thành không xử lý hình sự hành vi “cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác”, “hiếp dâm”, “bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản” đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thuộc loại tội ít nghiêm trọng, nghiêm trọng. Bày tỏ bức xúc trước những vụ trọng án, thảm án gần đây có liên quan đến trẻ vị thành niên, tuy nhiên, đại biểu Tô Văn Tám (Kon Tum) cho rằng, quy định này bảo đảm phù hợp với chính sách nhân đạo đối với người chưa thành niên phạm tội được thể hiện trong các nghị quyết của Đảng và quan điểm xuyên suốt trong các Bộ luật Hình sự từ trước đến nay của Nhà nước ta. Đại biểu tỉnh Kon Tum đề nghị Chính phủ cần tăng cường các biện pháp giáo dục để vừa ngăn ngừa được các hành vi vi phạm pháp luật của trẻ vị thành niên, vừa tạo điều kiện bảo đảm cho tương lai của các em.

Đại biểu Quốc hội Tỉnh Kon Tum Tô Văn Tám phát biểu ý kiến. Ảnh: quochoi.vn.

Trước thực tế trong thời gian qua, xảy ra nhiều vụ trọng án, thảm án nghiêm trọng liên quan đến việc sử dụng ma túy, các đại biểu cũng bày tỏ sự quan tâm nhiều đến việc bổ sung chất ma túy, cây có chứa chất ma túy mới xuất hiện vào BLHS năm 2015. Theo đó, nhiều ý kiến tán thành với việc bổ sung chất ma túy XLR-11 (được tẩm trong cỏ Mỹ) thuộc danh mục II và lá cây Khat (có chứa chất ma túy Cathinone) thuộc danh mục I của Nghị định số 82/2013/NĐ-CP ngày 19/7/2013 của Chính phủ vào BLHS; bổ sung quy định các loại cây khác có chứa chất ma túy thuộc danh mục do Chính phủ ban hành, vào Bộ luật hình sự. Các đại biểu cho rằng, thực tiễn cho thấy tội phạm về ma túy diễn biến rất phức tạp, khó lường; sẽ có khả năng tiếp tục xuất hiện nhiều loại cây, lá, hoa, quả… có chứa chất ma túy trong thời gian tới. Do đó, cần phải có quy định mang tính dự báo trong Bộ luật Hình sự năm 2015 để vừa bảo đảm đáp ứng kịp thời yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy, nhưng vẫn bảo đảm chặt chẽ, không thể lạm dụng, tránh sửa đổi sau khi thi hành luật. Tuy nhiên, mức định lượng của “cây khác có chứa chất ma túy” làm cơ sở định tội, định khung hình phạt thì cần được nghiên cứu kỹ lưỡng để bảo đảm tính khoa học, hợp lý trong các quy định cụ thể của BLHS năm 2015.

Đối với vấn đề giám định hàm lượng ma túy, qua thảo luận, nhiều ý kiến không tán thành với quy định của dự thảo luật về việc cần xác định hàm lượng để quy ra khối lượng hoặc thể tích các chất ma túy đối với tội phạm về ma túy thuộc loại tội đặc biệt nghiêm trọng. Bởi theo các đại biểu, trong cùng một điều luật, ở các khoản có khung hình phạt đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình thì phải giám định hàm lượng; còn các khoản khác lại không quy định giám định hàm lượng ma túy. Chính việc giám định hàm lượng chất ma túy đã dẫn đến việc mâu thuẫn cho các cơ quan tố tụng và khiến nhiều vụ ma túy tồn, án “trả tới trả lui”, phải giam người để hợp thức hóa, dẫn đến vi phạm pháp luật. Các đại biểu đề nghị không giám định hàm lượng ma túy trong tất cả các trường hợp vì án ma túy không phải vụ nào cũng còn tang vật để giám định mà còn phải dựa trên lời khai và các vật chứng khác. Nếu quy định phải giám định sẽ dẫn đến có trường hợp bất hợp lý khi trong các vụ án ma túy lớn, tang vật thu được không nhiều, dẫn đến lúng túng trong xử lý. Bên cạnh đó, điều kiện giám định ma túy ở nước ta chưa đủ để kịp thời phục vụ quá trình điều tra nên sẽ dễ dẫn đến án tồn, án kéo dài.

Tại phiên họp các đại biểu còn đề nghị bổ sung một số loại hình tội phạm, như tội tài trợ khủng bố, tội rửa tiền, hay cố tình vi phạm vệ sinh an toàn lao động, quy định về xử lý tội phạm liên quan đến môi trường, hay trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại….cần đưa vào bộ luật để có cơ sở xử lý.

(Theo QĐND Online)