QK2 – Ngay sau Cách mạng Tháng Tám thành công, để bảo vệ chính quyền non trẻ, Đảng và Chính phủ đề ra nhiệm vụ trước mắt là củng cố chính quyền, chống thực dân Pháp, bài trừ nội phản và cải thiện đời sống nhân dân. Yêu cầu đặt ra là phải thành lập các cơ quan Toà án có đủ uy lực và sức mạnh, trừng trị có hiệu quả hành động phản kháng của các thế lực chống đối cách mạng. Theo đó, ngày 13/9/1945 Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 33C-SL thành lập các Tòa án Quân sự ở Bắc, Trung Bộ và Nam Bộ có nhiệm vụ xét xử tất cả người nào phạm tội làm phương hại đến nền độc lập của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa.

Trong những chặng đường phát triển tiếp theo của đất nước, ngành Toà án đã có những thay đổi to lớn về tổ chức, chức năng, nhiệm vụ. Công tác thi hành án dân sự (THADS) cũng có những thay đổi phù hợp với sự phát triển của ngành Toà án.

Cán bộ Cơ quan Thi hành án các đơn vị Quân khu 2, Quân khu 1 và Bộ Tổng tham mưu phối hợp, trao đổi nâng cao chất lượng chuyên môn, nghiệp vụ.

Để tăng cường công tác THADS, tại Kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội khoá IX (1992) ban hành Nghị quyết về việc bàn giao công tác THADS từ Toà án nhân dân các cấp sang cơ quan của Chính phủ. Trong Quân đội, ngày 15/6/1993 Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ký Quyết định số 247/QĐ-QP thành lập Phòng Quản lý thi hành án (THA) trực thuộc Bộ Quốc phòng. Ngày 16/6/1993, Tổng Tham mưu trưởng QĐNDVN ký Quyết định số 430/QĐ-TM thành lập Phòng THA các Quân khu và Quân chủng Hải quân, đồng thời triển khai việc bàn giao công tác THADS từ Toà án Quân sự các cấp sang cơ quan THA. Phòng THA cấp Quân khu có nhiệm vụ thi hành phần dân sự trong bản án, quyết định về hình sự của các Toà án Quân sự trên địa bàn; bản án, quyết định của Toà án nhân dân xét xử có liên quan đến Quân đội được uỷ thác, đồng thời thực hiện chế độ thống kê, báo cáo công tác THADS.

 Ngày 14/11/2008 tại Kỳ họp thứ Tư, Quốc hội khoá XII đã thông qua Luật THADS. Theo đó, hệ thống cơ quan THADS được tổ chức theo nguyên tắc tập trung, thống nhất theo ngành dọc từ trung ương đến cấp huyện; ở Trung ương có Tổng cục THA trực thuộc Bộ tư pháp là cơ quan quản lý THA; cấp tỉnh có Cục THA trực thuộc Tổng cục và cấp huyện có Chi cục THA trực thuộc Cục là cơ quan THADS. Trong Quân đội, Phòng Quản lý THA Bộ Quốc phòng được nâng cấp thành Cục THA là cơ quan quản lý THA; Phòng THA cấp Quân khu là cơ quan THA.

Ngày 25/11/2014 tại Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội khoá XIII đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật THADS tạo hành lang pháp lý vững chắc hơn cho công tác THA.

Để ghi nhận bề dày truyền thống, sự lớn mạnh, trưởng thành và những nỗ lực cố gắng của các thế hệ cán bộ, nhân viên Ngành Thi hành án Quân đội (THAQĐ), ngày  29/8/2017, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã ký Quyết định công nhận ngày 15/6/1993 là Ngày truyền thống vẻ vang của Ngành THAQĐ. Việc  công nhận ngày truyền thống có ý nghĩa vô cùng to lớn, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Quân uỷ Trung ương, Bộ Quốc phòng đối với công tác THADS, là nguồn động viên to lớn đối với đội ngũ cán bộ làm công tác THADS trong Quân đội.

Là một bộ phận cơ hữu của Ngành THA trong Quân đội và cơ quan pháp chế Quân khu, cơ quan THA luôn được sự quan tâm lãnh đạo của Thường vụ Đảng uỷ, Bộ Tư lệnh Quân khu; hướng dẫn nghiệp vụ của Cục THA Bộ Quốc phòng, sự phối hợp giúp đỡ của các cơ quan hữu quan. Các thế hệ cán bộ, nhân viên đã luôn nỗ lực phấn đấu không ngừng, hoàn thành tốt chức năng tham mưu giúp Thường vụ Đảng uỷ, Bộ Tư lệnh Quân khu chỉ đạo việc tổ chức phối hợp giữa các cơ quan có liên quan trong giải quyết THA trên địa bàn theo đúng quy định của pháp luật. Mặc dù số lượng các vụ việc phải thi hành hằng năm tăng nhanh, tính chất ngày càng phức tạp, nhưng đã luôn chủ động, sáng tạo, vận dụng linh hoạt các biện pháp giải quyết, thi hành nhanh chóng kịp thời, kết quả đạt được năm sau cao hơn năm trước; nhiều vụ việc phức tạp, số tiền phải thi hành lớn, tồn đọng được giải quyết dứt điểm. 

Tính đến tháng 5 năm 2023, cơ quan THA đã thụ lý giải quyết 2.085 vụ việc, với số tiền 39.302 tỷ đồng; thi hành xong thường xuyên đạt trên 90% số có điều kiện thi hành, thu hồi cho Nhà nước, tập thể và công dân nhiều tiền và tài sản có giá trị lớn. Cùng với đó còn phối hợp lập hồ sơ xét giảm nghĩa vụ THADS, xét giảm án tha tù trước thời hạn, tham gia hội đồng tư vấn đặc xá; xác nhận kết quả THA phục vụ điều tra tội phạm, trao đổi cung cấp thông tin lý lịch tư pháp; tham gia nhiều ý kiến vào dự thảo văn bản quy phạm pháp luật; tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật. Cùng với việc thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị trung tâm, cơ quan THA luôn tích cực, chủ động, gương mẫu trong thực hiện nhiệm vụ hành chính quân sự, phong trào thi đua Quyết thắng, các cuộc vận động của LLVT Quân khu, thường xuyên quan tâm chăm lo xây dựng tổ chức đảng trong sạch vững mạnh, cơ quan vững mạnh toàn diện.

Với những kết quả và thành tích đạt được trong 30 năm qua, cơ quan THA Quân khu đã nhiều lần được Bộ Quốc phòng, Bộ Tư pháp và Bộ Tư lệnh Quân khu khen thưởng. Đây là sự ghi nhận, niềm tự hào và là điểm tựa vững chắc để cho thế hệ cán bộ, nhân viên hôm nay và mai sau tiếp tục phát huy truyền thống, hoàn thành xuất sắc chức năng nhiệm vụ, góp phần xây dựng nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, bảo vệ công lý. Những cán bộ, nhân viên Ngành THA Quân khu hôm nay nguyện phấn đấu, xứng đáng với lời dạy của Bác Hồ: “Các bạn là những người phụ trách thi hành pháp luật. Lẽ tất nhiên các bạn cần phải nêu cao cái gương phụng công, thủ pháp, chí công vô tư cho nhân dân noi theo”.

Thượng tá NGUYỄN TỬ NAM, Trưởng phòng Thi hành án Quân khu