QK2 – Chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, “mốc son chói lọi”, dấu mốc bằng vàng trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta; thể hiện bản lĩnh, trí tuệ và sức mạnh vô song của dân tộc Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh. Trong chiến thắng đó, với vai trò vừa là tiền tuyến, vừa là hậu phương tại chỗ của Mặt trận Điện Biên Phủ, quân và dân Tây Bắc đã chủ động siết chặt vòng vây Điện Biên Phủ, chuẩn bị phương án, kế hoạch tác chiến. Chỉ trong thời gian ngắn, bộ đội địa phương tỉnh, huyện đã phối hợp với du kích các xã trên địa bàn, nhất là ở Mường Lầm, Thuận Châu (Sơn La), Sa Pa, Bình Lư (Lào Cai), Tam Đường, Phong Thổ (Lai Châu)…, đánh hàng trăm trận, tiêu diệt, bắt sống và gọi hàng hàng nghìn tên phỉ, bảo đảm an toàn cho các tuyến đường: Quốc lộ 41, A13 nối liền Việt Bắc với chiến trường Điện Biên Phủ. Đặc biệt, trong thời gian chiến dịch, quân và dân Tây Bắc đã ngày đêm bám đường đánh địch, khắc phục giao thông, nhất là ở các trọng điểm địch đánh phá, như đèo Lũng Lô, ngã ba Cò Nòi, bến Âu Lâu, phà Hiên…, phá tan âm mưu cắt đứt đường tiếp tế của ta cho chiến dịch. Quân và dân Tây Bắc đã phát huy tiềm năng và thế mạnh của địa bàn tại chỗ tiến hành bảo đảm phục vụ chiến dịch với quân số lớn, thời gian chuẩn bị gấp, đã kịp thời cung cấp cho chiến dịch hơn 7.310 tấn gạo (bằng 35,5% tổng số gạo huy động) và động viên hơn 31.800 lượt dân công (chiếm gần 80% tổng số dân công toàn chiến dịch). 

Hiện nay, trên địa bàn Quân khu các thế lực thù địch đang triệt để lợi dụng các vấn đề về “dân tộc”, “tôn giáo” cùng những khó khăn về kinh tế của đồng bào các dân tộc để đẩy mạnh chiến lược “diễn biến hòa bình”; kích động tư tưởng ly khai, đòi thành lập cái gọi là “Vương quốc Mông” tự trị, hòng gây mất ổn định chính trị, xã hội. Tình hình đó đặt ra cho nhiệm vụ xây dựng khu vực phòng thủ (KVPT) những yêu cầu mới rất cao. Trên cơ sở kế thừa bài học thành công của Chiến dịch Điện Biên Phủ và kinh nghiệm, kết quả đạt được, Quân khu và các tỉnh trên địa bàn cần tập trung xây dựng phòng thủ Quân khu, KVPT tỉnh theo chiều sâu, vững chắc trên những nội dung trọng tâm sau: 
Một là, tập trung xây dựng tiềm lực chính trị – tinh thần vững mạnh 
Thực hiện nội dung này, cấp ủy, chính quyền các địa phương trên địa bàn tích cực đẩy mạnh công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh (QP,AN) cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, lực lượng vũ trang (LLVT) và toàn dân, nhằm tạo sự thống nhất về nhận thức và hành động trong xây dựng phòng thủ Quân khu, KVPT tỉnh, xây dựng “thế trận lòng dân”, bảo vệ Đảng, Nhà nước, chính quyền, an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, bất chấp mọi âm mưu và hành động chống phá của các thế lực phản động, thù địch, làm thất bại chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ; đồng thời sẵn sàng tiến hành chiến tranh bảo vệ vững chắc Quân khu, góp phần bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Tập trung xây hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở vững mạnh đủ năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện phát triển kinh tế-xã hội (KT-XH) nâng cao đời sống nhân dân cũng như củng cố QP, AN vững chắc.
Hai là, củng cố quốc phòng, an ninh gắn với phát triển kinh tế – xã hội
Thực hiện nội dung này, các đơn vị quân đội trên địa bàn cùng với việc nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, giữ vững ổn định chính trị – xã hội để phát triển KT-XH nhanh, bền vững cần tiếp tục quán triệt, thực hiện tốt chủ trương kết hợp quốc phòng với kinh tế, đóng góp nhiều hơn nữa vào phát triển KT-XH, tăng cường tiềm lực, sức mạnh quốc phòng. Làm tốt công tác thẩm định, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương xây dựng các quy hoạch, kế hoạch, đề án phát triển KT-XH, đảm bảo kết hợp chặt chẽ, hài hòa giữa phát triển KT-XH với tăng cường QP,AN và đối ngoại. Đồng thời, chủ động phát huy vai trò của các đoàn kinh tế, quốc phòng, kết hợp tốt nhiệm vụ QP,AN với nhiệm vụ phát triển KT-XH trên địa bàn đi vào chiều sâu; làm tốt công tác đầu tư và quy hoạch, phát triển các khu KT-QP trên địa bàn, bảo đảm cho các khu KT- QP thành những điểm sáng về kinh tế, văn hóa, xã hội, hạt nhân về QP, AN.
Ba là, xây dựng Lực lượng vũ trang Quân khu vững mạnh toàn diện
Xây dựng lực lượng thường trực tinh, gọn, mạnh, bảo đảm quân nhân có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, có tư duy toàn diện về quân sự, quốc phòng, được đào tạo, huấn luyện chuyên sâu, có năng lực và trình độ chuyên môn, nghiệp vụ giỏi; hoàn thành tốt chức trách nhiệm vụ được giao. Tổ chức, biên chế các cơ quan, đơn vị đồng bộ, hợp lý, khoa học giữa các lực lượng. Kết hợp chặt chẽ yếu tố con người với vũ khí, trang bị và nghệ thuật quân sự Việt Nam tạo thành sức mạnh tổng hợp, đánh thắng mọi kẻ thù trong các hình thái chiến tranh. 
Xây dựng lực lượng dự bị động viên hùng hậu gắn với thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ QP, AN; đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp đào tạo sĩ quan dự bị, huấn luyện lực lượng dự bị động viên; tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương và cấp ủy, chỉ huy các đơn vị về xây dựng lực lượng dự bị động viên.
Trong xây dựng lực lượng DQTV vững mạnh, rộng khắp, cần tập trung đổi mới công tác huấn luyện, bồi dưỡng, không ngừng nâng cao trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu; tổ chức quản lý lực lượng DQTV chặt chẽ, tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp trong xây dựng lực lượng DQTV. 
Chiến thắng Điện Biên Phủ, cùng những bài học quý được rút ra từ chiến thắng vĩ đại đó còn nguyên giá trị, cần được tiếp tục nghiên cứu, vận dụng phát triển sáng tạo trong xây dựng phòng thủ Quân khu, khu vực phòng thủ các tỉnh Tây Bắc vững chắc, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Đại tá TRẦN VĂN BẮC, Phó Tham mưu trưởng Quân khu