QK2 – Đóng quân ở bản Noong Co Đưa, huyện Mường Xày, tỉnh U Đôm Xay (Lào), thời gian qua cán bộ, nhân viên Đội Quy tập mộ liệt sỹ, Cục Chính trị, Quân khu 2 đã đoàn kết, đồng lòng vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách lặn lội xuống các bản, làng, nơi rừng thiêng, nước độc tại các tỉnh Bắc Lào, tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sỹ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam, để hồi hương về nước, góp phần giảm đi nỗi đau thương mất mát của các gia đình liệt sỹ.

Ban chỉ đạo 515 Quân khu và các đại biểu di quan các liệt sỹ về vị trí làm Lễ truy điệu.

Nặng nghĩa sâu tình từ lời căn rặn 

Đại tá Hán Văn Hùng, Đội trưởng Đội Quy tập Mộ liệt sỹ, Cục Chính trị Quân khu cho biết: Cuối tháng 11, Đội Quy tập đã có kế hoạch báo cáo Cục Chính trị, Quân khu để Quân khu chỉ đạo các cơ quan chức năng lập kế hoạch tổ chức hồi hương 7 hài cốt liệt sỹ và thông tin cho thân nhân gia đình các liệt sỹ có danh tính. Tuy nhiên, những ngày sau đó trong anh và tập thể cấp ủy, chỉ huy Đội vẫn luôn trăn trở, đau đáu với lời căn rặn nghĩa tình và đầy trách nhiệm của Trưởng ban chỉ đạo 515 Quân khu vào hồi giữa năm 2022: “Thôi đợt này nhiệm vụ của Đội đã hoàn thành xuất sắc rồi, từ nay đến cuối năm chỉ còn 6 tháng nữa Hùng cố gắng động viên anh em trong đội vượt mọi khó khăn tìm càng được nhiều càng tốt, nhưng cố gắng phải được 10 hài cốt Hùng nhé…”. Vậy là, kế hoạch đã báo cáo, nhưng quyết tâm đã được lan tỏa trong toàn tập thể đội. Những ngày đầu tháng 12 vừa qua, ¾ quân số của Đội hành quân ngược lên tỉnh Phông Sa Lỳ, lần theo những địa chỉ có nhân chứng, sau nhiều ngày đào bới khắp trên quả đồi ở bản Đon May, huyện Mường Mày nhưng không có kết quả. Thế rồi bản lĩnh và kinh nghiệm của người đã từng có thâm niên trong lãnh đạo, chỉ huy tìm kiếm hài cốt bên đất Bạn, Đội trưởng Hán Văn Hùng lại đề xuất với cấp ủy, chỉ huy đưa lực lượng quay trở lại huyện Pạc U, tỉnh Luông Pha Băng. Sau 3 ngày hành quân bằng xe Lốt Sinh và đi bộ hàng trăm km, bám theo các vìa rừng và nhiều con suối đến khu vực dãy núi Mốc Mường. Tại bản Mốc Mường đội đã may mắn gặp được cụ ông Thào A Dơ 82 tuổi chỉ dẫn, thật là “âm phù dương trợ”. Khi đã xác định đúng địa điểm hài cốt, chỉ trong 1 ngày đào bới gần 80m3 đất đá bên vạt rừng già, niềm vui đã đến khi phát hiện và tìm được 3 hài cốt liệt sỹ có đầy đủ danh tính đó là: Liệt sỹ Lò Văn Kịnh, sinh năm 1949 ở Mường Mùn, huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên, hy sinh năm 1970; Liệt sỹ Cao Xuân Ngãi, sinh năm 1941 ở Lương Sơn, Ngọc Mỹ, Hà Tây (Hà Nội), hy sinh năm 1970; Liệt sỹ Hoàng Văn Khốn, sinh năm 1945 ở Đồng Tấu, Chiềng Đông, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La, hy sinh năm 1970. Đúng là sự nỗ lực nào cũng đều có giá của nó, nhưng với việc đi tìm hài cốt liệt sỹ thì chúng tôi luôn cảm nhận được sự linh thiêng mách bảo của đồng đội bậc cha, bậc chú, bởi thế đã giúp chúng tôi vượt qua được những khó khăn, nhiều khi như nghiệt ngã giữa đại ngàn bắc Lào; muỗi, vắt, thiếu nước, lương thực có lúc cũng cạn kiệt, vậy mà anh em đều khỏe mạnh, đào bới phi thường hàng trăm m3 đất đá mà không biết mệt mỏi, Đại tá Hán Văn Hùng khẳng đinh. 

Để được đón 10 hài cốt liệt sỹ là quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh tại các tỉnh Bắc Lào về nước vào đúng dịp chuẩn bị đón Tết cổ truyền Quý Mão, là cả một quá trình dài nhọc nhằn tìm kiếm của cán bộ, nhân viên Đội Quy tập mộ liệt sỹ. Trung tá Hoàng Ánh Dương, Chính trị viên Đội Quy tập chia sẻ: “Cái khó khăn trong tìm kiếm hài cốt liệt sỹ tại Lào hiện nay là địa hình có nhiều thay đổi. Phần lớn các liệt sỹ lúc hy sinh đều ở giáp các vìa rừng, ven suối, qua hơn nửa thế kỷ đã xói mòn, vùi lấp. Quá trình đào bới vẫn ẩn họa bom mìn, vật nổ còn sót lại sau chiến tranh, nếu thiếu thận trọng thì dễ mất an toàn và còn biết bao khó khăn, thiếu thốn khác trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Gian nguy vất vả là thế, nhưng cán bộ, nhân viên Đội Quy tập luôn xác định nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ là nhiệm vụ hết sức vẻ vang, có ý nghĩa chính trị sâu sắc, không cho phép bất cứ ai nản lòng. Đặc biệt chúng tôi hiểu hơn ai hết, hiện nay thân nhân các liệt sỹ đều đã già, yếu chẳng còn được bao lâu, tất cả họ đều ước ao nhìn thấy người chồng, người con của mình lần cuối, cho dù chỉ là ít xương cốt thôi cũng đủ ấm lòng trước lúc nhắm mắt, xuôi tay”. Thấu hiểu với những mất mát đau thương ấy, cán bộ, nhân viên Đội Quy tập đang làm nhiệm vụ thiêng liêng “Đi tìm đồng đội”, đã và đang làm việc bằng chính cái tâm của mình, ngày đêm lặn lội, lao động quên mình mong sao sớm tìm thấy các anh nhiều hơn.

Tình Việt – Lào mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững 

Trong không khí ấm tình anh em, Ủy viên Dự khuyết Ban chấp hành Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Bí thư, Tỉnh trưởng tỉnh U Đôm Xay, đồng chí Bum Không Lạ Chiêm Phom đã dành cho đoàn công tác của Ban chỉ đạo 515 Quân khu tình cảm trọng thị đặc biệt và sâu sắc. Đồng chí đã thông tin cho đoàn về những kết quả hoạt động của tỉnh trong năm đoàn kết hữu nghị Việt Nam – Lào; đồng thời khẳng định, quan hệ giữa tỉnh U Đôm Xay với Quân khu 2 là quan hệ truyền thống quý báu từ lâu và cần phải được gìn giữ phát huy hơn nữa, góp phần củng cố và giữ gìn mối quan hệ Việt Nam – Lào mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững. Đồng chí Phó Chính ủy Quân khu và Bí thư, Tỉnh trưởng tỉnh U Đôm Xay đều nhấn mạnh, công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ là một chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước và Quân đội hai nước Việt Nam – Lào; là sự tri ân, tôn vinh công lao to lớn các anh hùng liệt sỹ đã anh dũng hy sinh vì nghĩa vụ Quốc tế cao cả. Vì thế, việc phối hợp tìm kiếm, cất bốc và hồi hương hài cốt liệt sỹ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam về nước, là trách nhiệm chung và luôn xác định đây là trách nhiệm, là tình cảm thiêng liêng riêng có của hai nước Việt Nam – Lào; thế hệ hai nước hôm nay cần có trách nhiệm gìn giữ vun đắp tình cảm hữu nghị đặc biệt này. 

Trao đổi với chúng tôi, Giám đốc Sở Lao động Phúc lợi xã hội tỉnh U Đôm Xay (Lào) Xay Sạ Vẳn – Năn Thạ Xay khẳng định: Sở Lao động và Phúc lợi xã hội tỉnh được UBND tỉnh giao nhiệm vụ phối hợp, tạo điều kiện giúp đỡ Đội Quy tập Mộ liệt sỹ, Quân khu 2 Việt Nam trong công tác tìm kiếm, quy tập và hồi hương hài cốt liệt sỹ trên địa bàn 6 tỉnh bắc Lào. Sở luôn xem nhiệm vụ tìm kiếm hài cốt liệt sỹ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam là một nhiệm vụ rất quan trọng. Sở đã chủ động phối hợp với các cấp, các ngành đẩy mạnh tuyên truyền đến các bản, nhất là các bản nằm trong khu vực chiến sự trước đây. Chúng tôi cử cán bộ xuống cơ sở thu thập thông tin thông qua các già làng. Khi có thông tin phối hợp với Đội Quy tập, xác minh, tổ chức tìm kiếm, từ đó đã có hàng nghìn liệt sỹ được cất bốc, bàn giao đúng nghi lễ đưa về Việt Nam. Làm tốt việc này cũng chính là để bày tỏ lòng biết ơn những người con Việt Nam vì nhân dân Lào, đã sát cánh cùng Bộ đội Pa thét chiến đấu chống kẻ thù chung, giành độc lập, tự do cho đất nước Lào. 

Rời U Đôm Xay, Đoàn công tác 515 Quân khu đã hồi hương 10 hài cốt liệt sỹ vượt chặng đường gần 200 km trở về thành phố Điện Biên Phủ Anh hùng. Những đoạn đường vắng bóng chỉ có những bông hoa rừng đang muốn bùng lên khoe sắc như cũng muốn chờ đón các anh trở về đất mẹ Việt Nam. Ngay sau 10 hài cốt liệt sỹ được hồi hương về nước, Ban chỉ đạo 515 Quân khu 2 phối hợp với tỉnh Điện Biên long trọng tổ chức Lễ truy điệu và an táng 4 hài cốt chưa xác định được danh tính tại nghĩa trang Tông Khao, thành phố Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên, bảo đảm trang trọng, đúng quy định, đã tạo nên cảm xúc linh thiêng đến khỏ tả. Tự hào về các anh, Tổ quốc và nhân dân đời đời ghi nhớ công lao to lớn, sự hy sinh anh dũng của các anh. Ngay sau đó, 6 hài cốt có danh tính được Đội Quy tập mộ liệt sỹ hồi hương về quê nhà tổ chức bàn giao cho từng địa phương. Lắng đọng trong tôi sự chỉ đạo ân cần của Trưởng ban chỉ đạo 515 Quân khu với các cơ quan chức năng về việc phối hợp thật chặt chẽ với từng tỉnh, từng huyện và chính quyền cơ sở nơi có hài cốt liệt sỹ, bảo đảm cho công tác bàn giao và tổ chức truy điệu, an táng trọng thị đúng nghi lễ. Làm được như vậy không chỉ đúng với quy định, mà đây chính là thể hiện lòng tri ân với các liệt sỹ, làm ấm lòng thân nhân mỗi gia đình liệt sỹ. Đây cũng là dịp để giáo dục đạo lý làm người: “Ăn quả nhớ người trồng cây”, “uống nước nhớ nguồn”… Thế hệ hôm nay và mai sau sẽ nguyện với các anh sẽ kế thừa và phát huy tinh thần đoàn kết quốc tế, không ngừng củng cố, vun đắp tình đoàn kết hữu nghị đặc biệt Việt – Lào. Đồng thời luôn đoàn kết một lòng, quyết tâm vượt qua mọi khó khăn thách thức, thực hiện tốt công cuộc đổi mới, để xây dựng nước nhà ngày càng cường thịnh. Đúng như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhiều lần khẳng định: “Đất nước ta chưa bao giờ có được tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày hôm nay”. Thay cho lời kết, một lần nữa xin nhắc lại rằng: Nhiệm vụ tìm kiếm, cất bốc và quy tập, an táng hài cốt các anh hùng liệt sỹ, là chủ trương và quyết tâm lớn của Đảng, Nhà nước và Quân đội; là sự tri ân, tôn vinh công lao to lớn của các anh đã anh dũng hy sinh vì dân tộc. Cho dù khi tìm thấy trong các anh người rõ tên, người còn chưa biết tên; người còn nhiều xương cốt, người cũng chỉ ít thôi. Nhưng tất cả đều hóa thân bất tử. “Thân ngã xuống hóa vào đất đai Tổ quốc – Hồn bay lên quện vào linh khí quốc gia”.  Mỗi chúng ta hãy sống, làm việc nỗ lực hơn nữa để cùng chung tay xây dựng đất nước ngày càng phồn vinh, để nơi chín suối các anh không thấy hoài phí sự hy sinh xương máu cho độc lập, tự do, hạnh phúc, cho tình hữu nghị đặc biệt Việt Nam – Lào mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững.

VĂN THI