Thứ sáu Ngày 29 Tháng 03 Năm 2024, 01:54:56

Nơi khắc ghi truyền thống hiếu học của dân tộc

Ngày đăng: 18/05/2023

QK2 – Đền Thiên Cổ (còn gọi là Thiên Cổ Miếu), toạ lạc trên một quả đồi nhỏ ven đường thôn Hương Lan, xã Trưng Vương, TP. Việt Trì (Phú Thọ) – Là nơi  thờ vợ chồng thầy giáo Vũ Thê Lang cùng hai người học trò là công chúa Tiên Dung và Ngọc Hoa (con Vua Hùng thứ 18). Ngôi đền nằm trong quần thể di tích Đình Hương Lan và Lăng mộ ba đô sĩ thời Hùng Duệ Vương, được UBND tỉnh Phú Thọ cấp bằng chứng nhận di tích lịch sử ngày 28/01/1999. Nhiều năm trở lại đây, đền Thiên Cổ được coi là điểm đến rất ý nghĩa của những người dân hiếu học trên địa bàn Đất Tổ và du khách thập phương bởi sự hiện diện của nó là minh chứng cho nền văn hiến lâu đời của dân tộc và truyền thống “tôn sư trọng đạo” của nhân dân ta từ thời các Vua Hùng dựng nước.

Hình ảnh ngôi đền tọa lạc trên quả đồi nhỏ tại thôn Hương Lan, xã Trưng Vương, TP. Việt Trì (Phú Thọ).

Đền Thiên Cổ nằm trong địa phận của Kinh đô Văn Lang xưa, ẩn mình dưới hai cây táu cổ thụ, với dáng vẻ kì vĩ, uy nghi. Điều kỳ lạ là hai cây táu tuy cùng một giống nhưng lại trổ hoa khác nhau, một cây trổ hoa màu vàng, một cây trổ hoa màu trắng (nên được gọi là cây Vàng, cây Bạc). Năm 2012, hai cây Táu đã được công nhận là cây di sản của Việt Nam. Hằng năm, mỗi độ xuân về, trên mái ngói và dưới bậc thềm cạnh hai gốc cây được phủ đầy những cánh “hoa vàng, hoa bạc” làm tăng thêm vẻ cổ kính. Ngôi đền có một hậu cung bên trong và gian đại bái bên ngoài, phía trên treo bức hoành phi: “Thiên Cổ Miếu”, hai bên có đôi câu đối viết bằng chữ Việt cổ: “Hùng lĩnh trung chi thắng tích, Nam thiên chính khí linh từ” (Thắng tích dấu xưa Hùng Lĩnh, Đền thiêng nguồn sáng trời Nam). Hai bên cửa võng là hai câu đối: “Đạo học nét son ngời Lạc Việt, Văn minh dấu ấn rạng Hùng Vương”.

Cụ từ Nguyễn Ngọc Luận, người có gần 20 năm thực hiện công tác trông coi đền, phấn khởi chia sẻ: Theo bản ngọc phả do Đông Các đại học sĩ Nguyễn Kính Phụng soạn năm Hồng Phúc nhị niên (1573): “Vào thời Hùng Duệ Vương, ở đất Mộ Trạch có vợ chồng Vũ Công, thuộc gia đình có học. Cha mẹ mất sớm, cảnh nhà sa sút, hai người lần tìm về đô thành Phong Châu, tới thôn Hương Lan mở lớp dạy học. Dân làng đã cấp cho họ ruộng đất để trả công dạy dỗ. Vợ chồng Vũ Công sinh hạ được một người con trai là Vũ Thê Lang. Lớn lên, Vũ Thê Lang tìm về người bạn cũ của bố là Nguyễn Công ở đất Đông Ngàn – Kinh Bắc. Nguyễn Công đã gả cho Thê Lang người con gái của mình là Nguyễn Thị Thục – Một cô gái nết na, thạo nghề tơ tằm canh cửi. Khi cha mất, Vũ Thê Lang tiếp tục thay cha dạy học, Thục Nương giúp dân nghề nông tang, canh cửi. Tiếng lành đồn xa, nhờ học vấn cao và tận tụy với nghề, sống giản dị và mẫu mực nên ông giáo Vũ Thê Lang được vua Hùng thứ 18 giao cho chăm nom việc học hành của hai công chúa Tiên Dung và Ngọc Hoa”. Ông bà đã bất ngờ tạ thế vào cùng một ngày (mồng 2 tháng 2 năm Quý Dậu 288 TCN) và được chôn cất tại đền Thiên Cổ hiện nay. Nhân dân Hương Lan đã bảo vệ phần mộ và đền thờ thầy cô suốt 23 thế kỷ.

Tìm hiểu chúng tôi được biết, trải qua hàng ngàn năm lịch sử, với bao lần được người dân Hương Lan bảo vệ và góp công tôn tạo nhưng ngôi đền vẫn giữ được nét nguyên bản vốn có. Theo các cụ cao niên trong làng kể lại, từ thời Bắc thuộc cho đến thời kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, những bí mật về ngôi đền vẫn luôn được giữ kín để không bị giặc phá hoại. Chỉ những người chủ tế trong làng mới biết rõ ngôi đền này thờ ai. Trước đây, người dân thôn Hương Lan cũng chỉ biết đền có tên là Đền Hai Cô hoặc Đền Mẫu, Miếu 2 cây…

Trải qua biến thiên của lịch sử, nhưng ngôi đền vẫn giữ nguyên những nét họa tiết trước đây, phiên bản mẫu chữ cổ và mộ của thầy giáo Vũ Thê Lang cùng 2 cây táu trước sân đền. Những chứng tích trên luôn được người dân thôn Hương Lan gìn giữ như báu vật, bởi ngôi miếu thờ thầy cô giáo Vũ Thê Lang không chỉ là niềm tự hào của người dân nơi đây mà còn là một di tích văn hoá có giá trị của dân tộc. Năm nào cũng vậy, đặc biệt trong dịp Giỗ Tổ Hùng Vương – Lễ hội Đền Hùng có rất nhiều du khách thập phương và người dân trong vùng đến tham quan, thắp hương tỏ lòng tôn kính trước người có công với nền giáo dục nước nhà.

Hiện nay, Đền Thiên Cổ đang trở thành điểm đến hấp dẫn đối với du khách thập phương trong hành trình tìm về cội nguồn nơi miền Đất Tổ. Đến thăm Đền Thiên Cổ, không đơn thuần chỉ là tìm hiểu những điều bí ẩn xung quanh ngôi đền mà lớn hơn thế là tỏ lòng thành kính “tôn sư trọng đạo” đối với người thầy đã có công khai mở nền giáo dục nước nhà. Vì vậy, mỗi khi vào dịp lễ, tết, mùng một, ngày rằm và trước mỗi kỳ thi các cấp…, luôn có hàng trăm đoàn khách với hàng chục nghìn lượt người và các bậc phụ huynh, học sinh, sinh viên ở các cấp học, bậc học trên mọi miền Tổ quốc tìm về thắp hương, coi đây là nơi mang lại những điều may mắn, an lành, tiếp thêm tinh thần hiếu học cho các thế hệ học trò.

Bài, ảnh: SƠN CA

Trả lời

Thư điện tử của bạn sẽ không được hiển thị công khai.