QK2 – “Ngày đại thắng” là cụm từ mà từ lâu đã đi vào tâm thức nhiều thế hệ người Việt Nam. Lịch sử dân tộc có nhiều ngày chiến thắng vẻ vang, nhưng có lẽ chỉ Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước là “ngày đại thắng” trọn vẹn trong lòng dân tộc thế kỷ XX. Cũng 45 năm trước, ca khúc “Như có Bác trong ngày đại thắng” của nhạc sĩ Phạm Tuyên ra đời.

Theo tác giả, nhạc sỹ Phạm Tuyên, trong lúc toàn Đảng, toàn dân, toàn quân dốc sức dốc lòng trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân 1975, tin tức chiến thắng dồn dập dổ về. Ông đang công tác ở Đài Tiếng Nói Việt Nam, được lãnh đạo đài giao nhiệm vụ “sáng tác tác phẩm hoành tráng” để mừng chiến thắng.

Trong ký ức của nhạc sỹ Phạm Tuyên, ông đã chuẩn bị một bản hợp xướng hoành tráng 4 chương: Miền Bắc lũy thép, Miền Nam thành đồng, Tiến công và nổi dậy và Toàn thắng. Nhưng rồi ông ngừng lại vì suy nghĩ rắng, nếu đất nước giải phóng, người dân sẽ đổ ra đường chứ chẳng ai ở nhà mà nghe hợp xướng cả.

Đêm 28 tháng 4 năm 1975, sau khi nghe bản tin cuối cùng của đài có tin Phi công Nguyễn Thành Trung ném bom sân bay Tân Sân Nhất, chỉ trong vòng chưa đầy 2 tiếng đồng hồ, Nhạc sĩ Phạm Tuyên đã viết xong ca khúc “Như có Bác trong ngày đại thắng”.

Khi nghe Phạm Tuyên bất ngờ hát ca khúc, Tổng biên tập Trần Lâm khi đó chạy lên vỗ vai mừng rỡ “Ôi! chỉ cần bài này thôi, không cần bài nào to hơn nữa đâu!”. Sáng 30 tháng 4, Phạm Tuyên được ban biên tập đài triệu tập lên và bài hát “Như có Bác trong ngày đại thắng” đã được chọn để phát vào chương trình thời sự đặc biệt lúc 17 giờ chiều khi Việt Nam chính thức công bố tin giải phóng miền Nam trước toàn thế giới.

Nhạc sĩ Phạm Tuyên từng tâm sự: “Lời bài hát như là tiếng lòng, là ước vọng bao nhiêu lâu tôi mong ước, có không biết bao nhiêu người cảm động và khóc khi hát vang khúc ca này. Và cảm giác bài hát như có sẵn rồi, không phải là tôi thì sẽ là một nhạc sĩ khác của dân tộc viết ra nó”.

Chiều 30-4 tất cả anh em ca sĩ của Đài Tiếng nói Việt Nam được huy động dàn dựng bài hát. Trong buổi chiều đáng nhớ đó, từ người kéo đàn, người chỉ huy, người lĩnh xướng đều khóc vì vui, niềm hạnh phúc dâng trào non sông thống nhất, khóc vì những ngày gian khổ, chia cắt… “Giây phút ấy tôi lặng người vì không tin những lời ca này là bài hát của mình, nghe như bài hát này có từ trước. Nếu giờ phút ấy tôi không viết thì sẽ có người khác viết thôi! Tôi như người ghi sẵn những âm hưởng tự đến như là định mệnh”. Thu thanh xong, buổi chiều 30-4-1975 sau khi Đài phát tin tuyên bố thắng lợi ra thế giới, bài hát “Như có Bác trong ngày đại thắng” dõng dạc vang lên đầy hùng tráng, tự hào cho đến hết đêm. Sáng hôm sau, khi đi qua Hồ Gươm, xe quân nhạc đã thổi rộn rã và tại Sài Gòn bài hát đã vang khắp hang cùng, ngõ hẻm trong ít ngày sau đó.

Bài hát ngắn gọn, súc tích, giản dị, cả tiêu đề và lời chưa đến 60 từ nhưng thể hiện được hào khí, ước vọng của dân tộc Việt Nam, có lẽ vì thế được phổ biến nhanh và rộng rãi vượt ra khỏi phạm vi biên giới quốc gia. Bài hát được sử dụng như một thói quen tự nhiên trong tất cả các hoạt động văn hóa lớn nhỏ cũng như đời thường.  trong các hoạt động thể hiện niềm vui khát khao chiến thắng, “Như có Bác trong ngày đại thắng” lại ngân vang, kết tụ trái tim Việt thể hiên tinh thần Việt Nam chiến thắng.

VIỆT LONG (TH)