QK2 – Đầu Xuân mới Tân Sửu, chúng tôi có chuyến công tác đến huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai. Khi đi đến đoạn đường cua tay áo thuộc thôn Ngải Trồ, xã Dền Sáng, dù trong tiết trời sương mù mờ ảo nhưng chúng tôi quan sát thấy có một trang trại cá nước lạnh bề thế, được đầu tư xây dựng rất khoa học, cơ bản nước chảy rì rầm suốt ngày đêm. Chủ trang trại này là một người ở dưới xuôi lên lập nghiệp. Ông coi nơi đây như quê hương thứ hai của mình, bởi dù không phải là người bản địa nhưng ông đã “đánh thức” lợi thế tiềm năng, khí khậu thời tiết vùng đất khô cằn, sỏi đá như Bát Xát để tạo dựng nghề và phát triển kinh tế gia đình, đó là ông Lưu Văn Quang.

Ông Lưu Văn Quang bên trang trại cá nước lạnh.

RỜI THỦ ĐÔ LÊN BIÊN GIỚI LẬP NGHIỆP

Ông Lưu Văn Quang, sinh ra và lớn lên trong một gia đình nông dân nghèo ở xã Thanh Lâm, huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội. Đến tuổi trưởng thành, ông xây dựng gia đình và làm đủ nghề để kiếm sống, nhưng khó khăn cứ bám lấy gia đình ông mãi. Năm 1993, trong một lần lên huyện Bát Xát có việc ông Quang nhận thấy vùng đất này có khí hậu, thời tiết và nhiều tiềm năng để phát triển kinh tế gia đình. Nên chỉ sau thời gian ngắn ông đã thuyết phục vợ con cùng ông lên huyện Bát Xát lập nghiệp. Ban đầu ông và vợ con thuê nhà ở tại thị trấn Bát Xát buôn bán và làm một số việc, nhưng trong lòng ông luôn canh cánh nỗi niềm phải làm việc gì đó, phải tận dụng đất đai, khí hậu thời tiết để làm mô hình kinh tế trang trại như trồng rừng hoặc chăn nuôi. Tình cờ trong một lần đến xã Dền Sáng giữa mùa hè ông nhận thấy vùng đất này có khí hậu thời tiết rất mát mẻ, nhiệt độ trung bình thấp hơn dưới xuôi từ 7-8 độ, hội tụ đủ “4 mùa” trong ngày. Ông rong ruổi đến các địa bàn nuôi nhiều cá nước lạnh như Sa Pa, Y Tý để tìm hiểu, học hỏi, tích lũy kinh nghiệm, cách thức tổ chức, nuôi cá tầm, cá hồi. Vừa học hỏi thực tế ông Quang vừa tìm tòi, đọc, nghiên cứu nhiều loại sách, tài liệu hướng dẫn về chăn nuôi cá nước lạnh.

Cuối năm 2010, nhận thấy thời cơ đã đến, ông lại một lần nữa thuyết phục vợ con rời thị trấn lên thôn Ngải Trồ, xã Dền Sáng sinh sống, lập trang trại nuôi cá nước lạnh. Ông báo cáo cấp ủy, chính quyền sở tại về ý tưởng, mô hình và được đồng ý, tạo điều kiện về nhiều mặt. Ngày mới đến, nơi ông lập trang trại bây giờ là bãi đất núi đồi cằn cỗi chủ yếu là sỏi đá. Ông mạnh dạn vay vốn ngân hàng, quy hoạch thuê máy móc đào ao,  thợ xây dựng các khu ao nuôi cá hồi, cá tầm giống và cá bố mẹ, cá thịt riêng biệt. Ngày đầu khởi công ông gặp vô vàn khó khăn, vì vừa phải lo về vốn đầu tư vừa lo về quy hoạch, kỹ thuật xây dựng các bể, đường dẫn nước vào, thoát nước ra sao cho phù hợp nhất. Ông Quang đã nhờ thợ kỹ thuật, khéo léo thiết kế, tận dụng toàn bộ các dòng nước suối ở gần dẫn về các ao; nước thải của ao trên chảy vào ao dưới, tiết kiệm nguồn nước lạnh quý giá. Sau gần một năm ông Quang đã xây dựng hoàn thành 6 ao thả cá các loại với hệ thống bơm, dẫn, thoát nước hiện đại, liên hoàn. Trang trại cá nước lạnh đầu tiên trên vùng quê Bát Xát bắt đầu được vận hành, chăm sóc, cá đảm bảo chất lượng như các vùng đất truyền thống nuôi cá nước lạnh.

TẠO VIỆC LÀM VÀ GIÚP NHIỀU NGƯỜI DÂN BẢN ĐỊA

Các loại cá tầm, cá hồi trong trang trại cá của ông Quang nuôi lớn đến đâu bán hết đến đó. Thông qua một số người bạn nuôi cá nước lạnh giới thiệu, nhiều nhà hàng, khách sạn sang trọng không chỉ ở Lào Cai mà cả các tỉnh, thành như: Hà Nội, Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Bắc Ninh… đã tìm đến trang trại của ông Lưu Văn Quang để mua cá hồi, cá tầm. Một vài lứa đầu ông phải đi mua cá giống, nhưng chỉ sau 1-2 năm ông Quang tự tìm tòi, ươm nuôi cá bố mẹ rồi cho đẻ ra cá con, tiết kiệm được nhiều vốn đầu tư ban đầu. Từ 6 bể cá với diện tích vài trăm mét vuông ban đầu đến nay trang trại của ông Quang đã có tới 30 bể, diện tích hơn 3.000 m2, tạo việc làm thường xuyên cho 10 lao động tại địa phương, thu nhập bình quân từ 6-8 triệu đồng/người/tháng. Kể từ khi ông tạo dựng trang trại cá nước lạnh tại vùng đất sỏi đá như Ngải Trồ, nhiều người thân quen ông cũng học cách làm theo và đem lại hiệu quả, tạo nên chuỗi trang trại nuôi cá nước lạnh. Một số doanh nghiệp, nhà hàng, siêu thị đánh giá các loại cá tầm, cá hồi được nuôi ở địa bàn xã Dền Sáng có chất lượng dinh dưỡng cao, tạo niềm tin với khách hàng.

Không chỉ tạo việc làm cho người dân bản địa, ông Lưu Văn Quang còn giúp đỡ nhiều người dân trong và ngoài xã phát triển nghề nuôi cá nước lạnh. Anh Chả Láo Sử, thôn Ngải Trồ, xã Dền Sáng nếu như trước đây chỉ ham mê rượu chè, bỏ bê ruộng nương nên cái đói, cái nghèo cứ bám riết lấy gia đình anh bao năm; sau một vài lần đến trang trại nuôi cá chơi, được ông Quang khuyên bảo, hướng dẫn Sử sớm từ bỏ rượu chè, tập trung làm ăn phát triển kinh tế gia đình, Chả Láo Sử đã thay đổi hẳn tâm tính. Mỗi lúc rảnh rỗi anh lại phóng xe đến nhà ông Quang xem và học cách nuôi cá nước lạnh. Được ông Quang nhiệt tình hướng dẫn, giúp đỡ, Sử về nhà làm thủ tục vay vốn Ngân hàng chính sách, rồi thuê máy múc đào ao thả cá. Thấy Sử có chí hướng và quyết tâm thoát nghèo ông Quang đã giúp đỡ nhiều về kỹ thuật, giống vốn nên chỉ sau 2 năm từ 1 bể ban đầu nay Sử đã có 4 bể nuôi cá tầm, cá hồi. Ông Quang lo giúp từ giống, vốn ban đầu cho đến đầu ra sản phẩm. Khi cá đến tuổi thu hoạch ông giúp anh Sử bán lại cho các nhà hàng, khách sạn. Mỗi năm trừ chi phí anh thu lãi 70-80 triệu đồng, cuộc sống của gia đình anh Sử dần ổn định, mua sắm được nhiều tiện nghi sinh hoạt, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Không chỉ là người biết làm, dám nuôi cá nước lạnh ở vùng đất mà chưa ai làm, ông Lưu Văn Quang còn là người có tấm lòng thiện nguyện, luôn sẵn sàng mở lòng giúp đỡ những người nghèo khó, có hoàn cảnh neo đơn, cơ nhỡ. Khi thôn, xóm làm việc gì ông đều tự nguyện ủng hộ; khi thì gạch, xi măng, tôn lạnh, lúc thì kinh phí, nhân công. Trang trại nuôi cá nước lạnh của ông thường xuyên tiếp đón các đoàn trong và ngoài tỉnh đến tham quan, tìm hiểu. Đoàn nào đến cũng được ông đón tiếp chu đáo, nhiệt tình, để lại những ấn tượng khó quên về một lão nông chân chất, sâu nặng nghĩa tình.

Bài, ảnh: ĐÀO DUY TUẤN