QK2 – Cứ mỗi lần lên thăm phần trưng bày Lực lượng vũ trang Quân khu 2 làm nhiệm vụ quốc tế tại Bảo tàng Quân khu 2, chúng tôi lại tần ngần trước một hiện vật thật giản dị có số đăng ký 1176/L-147. Đó là mảnh dù hoa của đồng chí Trung tướng Trần Thụ, nguyên Phó Tư lệnh Chính trị, Bí thư Đảng uỷ Quân khu 2.

Đồng chí Trung tướng Trần Thụ sinh năm 1942 tại xã Xuân Minh, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hoá. Năm 1959, theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, đồng chí lên đường nhập ngũ được biên chế về Tiểu đoàn 2, Lữ đoàn 335.

Nhân viên Bảo tàng Quân khu 2 giữ gìn, bảo quản kỷ vật Mảnh dù hoa.

Vào mùa xuân năm 1962, dưới sự chỉ huy của cố vấn  Mỹ, địch tập trung 20 tiểu đoàn quân nguỵ Lào đánh chiếm thị xã Nậm Thà. Để ngăn chặn những hành động quân sự mới của địch và giảm bớt những khó khăn cho bạn, ngày 28-3-1962, Trung ương bạn và ta quyết định mở chiến dịch giải phóng Nậm Thà mang mật danh “Chiến dịch XYZ” nhằm mục đích tiêu diệt một bộ phận quan trọng sinh lực địch, giải phóng khu vực Nậm Thà – Mường Sinh, cô lập Luông Pha Băng phá vỡ thế uy hiếp của địch ở Thượng Lào, đưa cách mạng Lào phát triển lên một bước mới. Đồng chí Trần Thụ đã cùng đồng đội tình nguyện sang Lào tham gia chiến dịch giải phóng Nậm Thà – Mường Sinh. Lúc đó đồng chí là Tiểu đội trưởng thuộc Tiểu đoàn 2, Lữ đoàn 335, một trong những đơn vị chủ lực của Quân khu Tây Bắc.

Bằng nhiều mũi tấn công quyết liệt, địch bị tiêu diệt một bộ phận quan trọng, quân địch hoang mang, dao động, tháo chạy tán loạn, lực lượng của ta tiếp tục truy lùng, truy quét địch, ta đã lấy được dù và hàng của địch chia cho bộ đội. Mỗi người được chia một mảnh dù, đồng chí Trần Thụ đã dùng làm chăn đắp, làm cáng thương và làm nguỵ trang trong suốt quá trình chiến đấu… Đến ngày 15-5-1962, Chiến dịch Nậm Thà kết thúc thắng lợi vẻ vang. Kết quả liên quân Lào – Việt đã tiêu diệt 237 tên địch; bắt sống, gọi hàng 1.427 lính và sĩ quan; giải phóng gần 8.000km2 đất đai với hơn bảy nghìn dân, giải phóng toàn bộ khu vực Nậm Thà.

Ngày 22-7/1962, đồng chí Trần Thụ được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam.

Mảnh vải dù này đồng chí đã mang theo bên mình trong suốt gần nửa thế kỷ chiến đấu, công tác trên các chiến trường trong nước và đất Bạn, trong đó có 15 năm chiến đấu trên đất bạn Lào. Đồng chí đã trải qua các cương vị khác nhau: Từ chiến sĩ, tiểu đội trưởng, trung đội trưởng, chính trị viên đại đội, tiểu đoàn, phó chính uỷ, chính uỷ trung đoàn, phó sư đoàn trưởng về chính trị, Phó Chủ nhiệm Chính trị Quân đoàn, Quân khu, Chủ nhiệm Chính trị Quân khu rồi đến Phó Tư lệnh Chính trị và Bí thư Đảng uỷ Quân khu 2. Đã trải qua hàng trăm trận đánh: Chiến dịch giải phóng Nậm Thà – Mường Sinh năm 1962; chiến dịch 74A giải phóng Cánh Đồng Chum – Xiêng Khoảng; Chiến dịch Nậm Bạc năm 1968; chiến dịch giải phóng Cánh Đồng Chum (mật danh chiến dịch Z); chiến dịch Phòng ngự Cánh Đồng Chum năm 1972, chiến dịch biên giới Tây Nam và làm nhiệm vụ quốc tế ở Campuchia năm 1978, 1979.

Khi về nước, đồng chí vẫn mang theo mảnh dù bên mình trong suốt quá trình làm chỉ huy qua các thời kỳ. Sau này khi nghỉ hưu về với cuộc sống đời thường, đồng chí vẫn nâng niu, giữ gìn cẩn thận kỷ niệm của cuộc đời binh nghiệp và ẩn sâu trong lòng mình với biết bao hoài niệm, trăn trở về những người đồng đội – những người chiến sĩ không tiếc máu xương của mình đã ngã xuống chiến trường nước bạn. Với những tình cảm thiêng liêng đó, ngày 26-12-2011, đồng chí đã tặng lại Bảo tàng Quân khu 2 để làm hiện vật truyền thống.

Bài, ảnh: THANH TỎA