Từ lâu, rừng Quốc gia Xuân Sơn được coi là “lá phổi xanh”, điểm dừng chân lý tưởng trong hành trình du lịch sinh thái vùng Tây Bắc. Đến đây, bạn sẽ được khám phá bao điều kỳ bí còn ẩn chứa sâu trong lòng những dãy núi cao ngất trời và những vạt rừng xanh thẳm…

Vẻ đẹp bồng bềnh, hư ảo của rừng Xuân Sơn.

Rừng Quốc gia Xuân Sơn nằm ở địa phận xã Xuân Sơn, huyện Tân Sơn (Phú Thọ). Khu rừng này là điểm cuối của dãy Hoàng Liên Sơn nên dù ở vị trí thấp hơn nhưng vẫn mang những đặc điểm sinh trưởng của thảm thực vật và khí hậu của dãy núi này.

Bước chân vào khu rừng Xuân Sơn, bạn sẽ được hòa mình vào không gian đặc biệt, chứa đựng biết bao điều kỳ bí và hấp dẫn. Nhìn từ xa, Xuân Sơn hiện lên như một bức tranh núi rừng mang đậm sắc màu huyền ảo và hoang sơ. Những triền núi cao nhấp nhô tạo thành một dải núi bao bọc lấy những bản làng của người Mường, người Dao. Bốn mùa, cả khu rừng lúc nào cũng có mây trắng bao phủ. Những làn mây mềm mại như dải lụa vắt ngang những triền núi khiến cho không gian ở đây dịu nhẹ, tinh khiết và ngưng đọng đến huyền ảo.

Cảnh sắc ở rừng Xuân Sơn có sự hòa phối bởi nhiều vẻ đẹp tự nhiên. Hai bên con đường đi vào cửa rừng là những vạt cỏ xanh thẳm tựa như tấm thảm trải dài trên con đường vào rừng, những khóm hoa trạng nguyên cứ thu về lại trổ hoa rực rỡ cho đến tận cuối đông, khiến cho không gian trở nên ấm áp đến lạ thường. Bên dưới chân rừng là những con suối chảy róc rách đưa nước từ sâu trong rừng ra những cánh đồng. Nước ở đây trong vắt, tinh khiết, vào mùa hè, người Mường thường ra những con suối ở cửa rừng để tắm mát. Du khách sau khi khám phá khu rừng, cao hứng, đắm mình trong làn nước mát đến sảng khoái tâm hồn.

Âm thanh của núi rừng Xuân Sơn không hề tĩnh mịch, buồn vắng mà hết sức sôi động. Đó là sự hòa nhịp của tiếng suối chảy dưới chân rừng, tiếng chim hót, tiếng hoẵng gọi bầy, tiếng gà rừng gáy trên đỉnh núi và muôn loài ong mùa nào cũng rì rào đi tìm mật… tất cả tạo nên một bản nhạc của núi rừng nơi đây, khiến cho du khách trong giây lát đã quên hết ưu phiền và mệt nhọc để có những giây phút sống chậm, thư thái với núi rừng.

Nếu muốn khám phá rừng Xuân Sơn, bạn nên chọn cách đi bộ để vừa chiêm ngưỡng vẻ đẹp tự nhiên, vừa khám phá sự kỳ bí của khu rừng này. Khi đi bộ, du khách sẽ qua những con đường mòn nhỏ xinh xuyên ngang qua khu rừng, có đoạn sẽ qua chiếc cầu gỗ nhỏ, soi mình xuống dòng suối trong vắt, đoạn lại lội qua nước suối tràn qua đường mát lịm. Nước ở đây hoàn toàn là nước mạch chảy từ trong rừng sâu ra. Lần lượt, bạn sẽ được khám phá các ngọn núi như núi Voi, núi Ten, núi Cẩn với hàng trăm hang động trong lòng núi. Khi khám phá các hang động, du khách sẽ không khỏi ngỡ ngàng trước vẻ đẹp kỳ thú của những nhũ đá tạo tích tụ từ bao đời nay bởi những dòng nước chảy từ trên cao xuống. Bước chân vào các hang động, dù vào mùa nào, con người cũng cảm thấy lạnh và hấp dẫn với những mái vòm đủ các hình thù, dưới chân là những dòng suối nhỏ đưa nước ra bên ngoài.

Xuân Sơn sở hữu muôn loài thực vật, trong đó kỳ thú nhất là những cây cổ thụ có niên đại hàng trăm năm tuổi, thân cao, to sừng sững, có cây phải 2-3 người ôm mới hết vòng. Đứng từ dưới chân núi nhìn lên, những cây to, thẳng tắp tạo nên vẻ đẹp hùng vĩ cho núi rừng nơi đây, đến gần, mới cảm nhận được những cây có bộ gốc rễ tỏa rộng, bám trụ vững chãi cả một khoảnh rừng. Nhiều nhất vẫn là các loài cây gỗ quý như táu, chò, kim giao, dổi, nghiến. Điểm xuyết vào thảm thực vật như những cây dây leo chằng chịt cả khu rừng, là rừng nứa, rừng vầu mọc chi chít tạo nên vẻ hoang sơ, rậm rạp cho không gian. Cả bốn mùa, rừng Xuân Sơn như một vườn hoa đẹp và hữu tình bởi sự góp mặt của các loài hoa tự nhiên như hoa ban, hoa dây leo, hoa chuối rừng, hoa chôm chôm rừng… mỗi loài hoa đều phô diễn vẻ đẹp và ngát hương khắp khu rừng.

Càng đi sâu vào bên trong, bạn sẽ có cơ hội bắt gặp các loài động vật quý hiếm của khu rừng này. Đặc biệt, tại bản Cỏi, bản nhỏ dưới chân rừng Xuân Sơn, bạn sẽ được tận mắt chiêm ngưỡng giống gà chín cựa được đồng bào Mường nuôi ở đây từ lâu đời. Đây là loài gà thiêng đã đi vào trong truyền thuyết Sơn Tinh Thủy Tinh khi Vua Hùng kén rể.

Vẻ đẹp của Xuân Sơn còn được tạo bởi vẻ đẹp hữu tình của cuộc sống nơi đây. Xung quanh những triền núi cao ngất trời là những bản định cư của người Mường, người Dao từ bao đời nay. Dừng chân ở những bản nhỏ, bạn sẽ được cư dân bản địa đón tiếp như khách quý về chơi nhà bằng những món ăn đậm đà dư vị như thịt lợn chua cuốn lá ổi, cá nướng, vịt lam hoa chuối, rau rừng đồ, xôi nếp gà gáy, lợn mán, chả cuốn lá bưởi.

Đến Xuân Sơn để khám phá bao điều kỳ bí, để xua đi bao ưu phiền và hòa mình vào thiên nhiên đất trời trong lành, thơ mộng nơi núi rừng.

Bài, ảnh: NẬM SƠN