Thứ sáu Ngày 29 Tháng 03 Năm 2024, 05:42:49

Du xuân Đền Mẫu Ỷ La

Ngày đăng: 12/02/2020

QK2 – Có dịp du xuân Tây Bắc những ngày này để cảm nhận tiết trời lạnh đặc trưng. Tới thăm các ngôi đền trầm tích nơi đây, chúng tôi được biết đến một địa điểm thu hút khá nhiều du khách đầu năm, đó là Đền Mẫu Ỷ La thuộc tổ 4, phường Ỷ La, thành phố Tuyên Quang, nơi thờ đức thánh Mẫu Thượng Thiên cùng các vị thần linh trong Đạo thờ Mẫu Việt Nam.

Lễ rước của đền.

Đền Mẫu Ỷ La là một di tích kiến trúc tín ngưỡng cổ, được khởi dựng vào thời Nguyễn (thế kỷ XIX). Theo sách “Đại Nam nhất thống chí”, ghi: “Đền thần Ỷ La ở huyện Hàm Yên, tương truyền đời trước có hai công chúa là Ngọc Lân và Phương Dung theo xa giá đi xem xét địa phương đỗ thuyền ở bờ sông, đến đêm nổi cơn mưa gió, hai công chúa vụt bay lên trời, người ta cho là linh dị, nên lập đền thờ. Năm Minh Mệnh thứ 14, Tổng đốc Lê Văn Đức tiến quân đánh nghịch Vân đi qua đền vào cầu đảo, lúc dẹp được giặc, đem việc tâu bày bèn phong cho thần làng Ỷ La là Hiệp Thuận chi thần, văn bia nay vẫn còn”.

Như vậy, sự hình thành đền Mẫu Ỷ La được bắt nguồn từ đền Hiệp Thuận (đền Hạ ngày nay), cùng thờ Thánh Mẫu. Hằng năm lễ hội đền Thượng và đền Hạ không tách rời đền Mẫu Ỷ La. Hai vị thần đều được thờ phụng ở 3 ngôi đền. Nhưng đền Mẫu Ỷ La được chọn là nơi khởi kiệu, đền Hạ là nơi hợp tế đều có nguyên do lịch sử và tín ngưỡng dân gian.

Cùng với việc thờ Mẫu Thượng Thiên (Đức Thánh Mẫu Liễu Hạnh), tại đền Mẫu Ỷ La còn thờ Đức Thánh Trần (Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn). Hiện nay trong đền còn chứa đựng nhiều văn bản, thư tịch Hán Nôm cổ như: hoành phi, câu đối, sắc phong… Anh Nguyễn Mạnh Hùng, du khách Hà Nội cho biết: Tôi rất bất ngờ vì trong đền còn lưu giữ được nhiều di vật, hiện vật mang phong cách nghệ thuật đặc trưng của một giai đoạn lịch sử, thể hiện đôi bàn tay tài hoa, óc thẩm mỹ sáng tạo của người nghệ nhân dân gian. Bởi vậy, đền Mẫu Ỷ La giống như một Bảo tàng nghệ thuật sống, là sử liệu rất quý giá, qua đó giúp chúng ta biết thêm nhiều điều lịch sử, tên gọi của vùng đất, những nét văn hóa của vùng đất này.

Năm 2007, lễ hội rước Mẫu đã được nhân dân thành phố Tuyên Quang khôi phục lại và tổ chức vào ngày 12 đến 16 tháng Hai âm lịch hằng năm. Lễ hội Đền Mẫu Ỷ La hiện nay là sự kế thừa lễ hội cổ truyền, mang đến những hình ảnh tươi đẹp về cuộc sống ấm no, hạnh phúc, một địa điểm sinh hoạt văn hóa tâm linh, giàu bản sắc dân tộc trên quê hương Tuyên Quang.

Với những giá trị về văn hóa, lịch sử, tín ngưỡng và kiến trúc, năm 2015, Đền Mẫu Ỷ La đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa quốc gia.

VŨ HƯƠNG

Trả lời

Thư điện tử của bạn sẽ không được hiển thị công khai.