QK2 – Tại hội nghị trực tuyến do Ban Chỉ đạo quốc gia 515 tổ chức tổng kết thực hiện Đề án 1237 và Đề án 150, Đại tá Nguyễn Hồng Thái, Phó Chủ nhiệm Chính trị, đại diện Ban chỉ đạo 515 Quân khu phát biểu xoay quanh nhiệm vụ tổ chức thực hiện dự án rà phá bom mìn, vật nổ phục vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ hy sinh trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trên địa bàn tỉnh Hà Giang. Báo Quân khu 2 điện tử trân trọng giới thiệu nội dung ý kiến Đại tá Nguyễn Hồng Thái phát biểu tại Hội nghị.

Đại tá Nguyễn Hồng Thái phát biểu tại Hội nghị.

Quân khu 2 là Quân khu miền núi, biên giới, có đường biên giới giáp Lào và Trung Quốc; là nơi trực tiếp diễn ra các cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, trong thực hiện nhiệm vụ quốc tế giúp Bạn Lào; có nhiều cán bộ, chiến sĩ, hy sinh. Những năm qua, thực hiện Đề án 1237 và Đề án 150, công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ trên địa bàn Quân khu và nước Bạn Lào đạt kết quả tốt.

Cụ thể, năm 2013 – 2020, trên địa bàn Quân khu 2 đã tìm kiếm quy tập được 657 hài cốt liệt sỹ. Trong đó, trong nước là 248 hài cốt; nước Bạn Lào là 409 hài cốt liệt sỹ. Quá trình thực hiện tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ hiện nay gặp nhiều khó khăn, như khu vực tìm kiếm hài cốt liệt sỹ đang bị ô nhiễm bom mìn, vật liệu nổ do chiến tranh để lại, chưa được rà phá. Theo số liệu thống kê hiện nay còn khoảng 316.835 ha diện tích ô nhiễm bom mìn; mà nhiều nhất là địa bàn tỉnh Hà Giang; có khoảng 25.604 ha diện tích bị ô nhiễm, trong đó 9.000 ha bị ô nhiễm nặng.

Trước thực tiễn đó, Ban Chỉ đạo 515 Quân khu đã phối hợp với tỉnh Hà Giang đề xuất với Bộ Quốc phòng, Ban Chỉ đạo 515 quốc gia, với Chính phủ dự án “Rà phá bom mìn, vật liệu nổ phục vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ hy sinh trong chiến tranh Bảo vệ Tổ quốc giai đoạn 1979 – 1989 trên địa bàn tỉnh Hà Giang”. Ngày 24/12/2019, dự án đã được phê duyệt và được Quân khu 2 triển khai thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ. Đây là dự án nằm ở vùng lõi với diện tích 1.720 ha, có nhiều điểm cao có giá trị về mặt chiến thuật tại 3 xã thuộc huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang; địa hình núi non hiểm trở; mật độ vật liệu nổ dày đặc; không còn sơ đồ bố trí; lại nằm sát đường biên giới, trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, địa hình, địa vật qua thời gian có nhiều thay đổi. Là nơi dự kiến có khoảng 600 hài cốt của cán bộ, chiến sỹ ta hy sinh chưa được tìm kiếm, quy tập.

Bộ Tư lệnh và Ban Chỉ đạo 515 Quân khu xác định đây là dự án đặc biệt, nhiệm vụ đặc biệt, có ý nghĩa chính trị xã hội sâu sắc; thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước; truyền thống “uống nước nhớ nguồn”; “Đền ơn đáp nghĩa” của dân tộc ta, đáp ứng nguyện vọng của nhân dân; của đồng chí, đồng đội và thân nhân các gia đình liệt sỹ; vì vậy quá trình thực hiện đề án đã tuyên truyền giáo dục tốt cho lực lượng làm nhiệm vụ thấy rõ ý nghĩa cao cả của việc rà phá bom mìn, vật nổ để tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ tại Vị Xuyên, Hà Giang; xác định quyết tâm cao, khắc phục khó khăn, lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ; thực hiện tốt quy trình, quy định trong rà phá; kết hợp làm tốt công tác dân vận, công tác đối ngoại quân sự, đoàn kết, phối hợp hiệp đồng với các lực lượng với cấp ủy, chính quyền địa phương để hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Đáng chú ý là quá trình triển khai rà phá, Quân khu đã tập huấn, giao nhiệm vụ, chỉ đạo các lực lượng vừa rà phá, vừa tìm kiếm phát hiện hài cốt liệt sỹ; cử cán bộ, chiến sĩ của đội quy tập bám sát các đội rà phá bom mìn để nắm bắt thông tin, phát hiện hầm hào, những vị trí trọng yếu nghi ngờ có hài cốt liệt sỹ hy sinh, trên cơ sở đó để đánh dấu, lên sơ đồ, bản đồ, ghi nhật ký; làm sơ sở cho việc tìm kiếm, hài cốt liệt sỹ sau này. Với sự cố gắng đó, chỉ trong vòng 12 tháng, Bộ Tư lệnh – Ban Chỉ đạo 515 Quân khu đã chỉ đạo hoàn thành rà phá toàn bộ diện tích 1.720 ha, thu gom hơn 121 nghìn vật liệu nổ các loại, đúng thời gian quy định, đúng quy trình; bàn giao đất sạch cho tỉnh Hà Giang chặt chẽ; được cấp ủy chính quyền và nhân dân địa phương đánh giá cao;

Trên cơ sở diện tích đã được rà phá, Ban Chỉ đạo 515 Quân khu đã kịp thời chỉ đạo Đội quy tập mộ liệt sỹ xây dựng kế hoạch tổng thể tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ, xác định chỉ tiêu, tiến độ và từng giai đoạn; xác định các biện pháp tìm kiếm hài cốt liệt sỹ phù hợp linh hoạt; vừa tổ chức tìm kiếm theo thông tin thu thập được về liệt sỹ và mộ liệt sỹ, vừa chủ yếu là tìm kiếm trên thực địa, nơi trọng yếu như hào, công sự chiến đấu, hang đá, kho, trận địa nghi ngờ có hài cốt liệt sỹ, với phương châm rà soát 100% diện tích trong dự án, rà soát tìm kiếm đến đâu thì kết luận, ghi nhật ký và lên sơ đồ, bản đồ đến đó; tất cả hài cốt liệt sỹ dù còn nguyên vẹn hoặc chỉ còn là mẩu xương do đạn pháo đều được quy tập, bảo quản đầy đủ, chu đáo.

Các chiến sĩ dò gỡ mìn tại biên giới Thanh Thủy, Vị Xuyên, Hà Giang.

Với sự cố gắng đó, từ năm 2013 đến nay, trên địa bàn tỉnh Hà Giang đã tìm kiếm được 162 hài cốt liệt sỹ; trong đó tại vùng dự án đến nay đã rà tìm trên diện tích 423/1.720 ha = 25% tổng diện tích dự án, đào hơn 9.000m³ đất, đá và tìm kiếm được 54 hài cốt liệt sỹ, bàn giao cho các địa phương và gia đình tổ chức truy điệu, an táng chu đáo, trang trọng, có ý nghĩa giáo dục cao; sức lan tỏa lớn.

Thời gian tới, để thực hiện có hiệu quả hơn chúng tôi đề xuất một số giải pháp cụ thể sau:

Một là: Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, nâng cao năng lực tham mưu, đề xuất, hiệu quả hoạt động của Ban Chỉ đạo các cấp về tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sỹ; phối hợp chặt chẽ với Ban công tác đặc biệt các tỉnh Bắc Lào, để đẩy nhanh tiến độ tìm kiếm quy tập hài cốt liệt sỹ tại nước Bạn.

Hai là: Đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền, để tìm kiếm thu thập thông tin về liệt sỹ, mộ liệt sỹ; phát huy vai trò của cựu chiến binh, cựu quân nhân, ban liên lạc truyền thống các đơn vị tích cực phát hiện, cung cấp thông tin về liệt sỹ, mộ liệt sỹ cả trong nước và nước bạn Lào; rà soát, khai thác có hiệu quả cơ sở dữ liệu về liệt sỹ, mộ liệt sỹ; rà soát kiểm tra, đính chính lại một số thông tin giải mã ký hiệu, phiên hiệu đơn vị trong chiến tranh, để bảo đảm tính chính xác, thống nhất trong tổ chức thực hiện.

Ba là: Thực hiện tốt công tác rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sỹ; sử dụng có hiệu quả kết quả của việc lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ. Tích cực đối chiếu, chuẩn hóa thông tin, hoàn thiện cơ sở dữ liệu về liệt sỹ, mộ liệt sỹ, thân nhân liệt sỹ, nghĩa trang liệt sỹ.

Bốn là: Tập trung mọi nỗ lực, tổ chức tìm kiếm, quy tập có hiệu quả các khu vực đã được rà phá bảo đảm an toàn trong điều kiện dịch bệnh Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp. Đẩy nhanh việc lấy mẫu sinh phẩm, di chuyển, bàn giao, an táng hài cốt liệt sỹ bảo đảm trang nghiêm, chu đáo, chặt chẽ và an toàn tuyệt đối. Bảo đảm tốt về kinh phí, trang bị, phương tiện và chế độ, chính sách đối với các lực lượng làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ.

(*) Đầu đề do Báo Quân khu 2 đặt.