Thứ ba Ngày 19 Tháng 03 Năm 2024, 01:16:32

Đạo diễn, NSƯT Quốc Trọng: “Làm nghệ thuật phải mạnh dạn đột phá”

Ngày đăng: 04/07/2016

Khó khăn lắm tôi mới hẹn gặp được đạo diễn, NSƯT Quốc Trọng. Ông thổ lộ, ông ngại xuất hiện trên báo chí bởi ông không phải tuýp nghệ sĩ thích ồn ào. Ông tâm niệm, cứ yêu nghề, say nghề và làm nghề bằng cái tâm chân thành nhất thì nghề sẽ không phụ mình. Ông đã chia sẻ tâm huyết về nghề với phóng viên Báo Quân đội nhân dân.

PV: Bộ phim “Gia phả của đất” của ông đang chiếm được cảm tình của đông đảo khán giả truyền hình, mặc dù ban đầu bộ phim được đánh giá thuộc dạng đề tài khô, kịch bản khó và diễn viên tham gia rất khổ, khi phát sóng lại kén khán giả. Theo ông, điều gì đã tạo nên sự thành công của phim?

NSƯT Quốc Trọng: “Gia phả của đất” là một đề tài khó, nhất là đề tài về nông thôn vốn đã có quá nhiều phim đã làm chỉ quẩn quanh với những chuyện làng, chuyện xóm xưa cũ. Thế nên, để tìm được chìa khóa cho sự thành công cho bộ phim là một thách thức lớn đối với tôi. “Gia phả của đất” có lẽ là bộ phim đầu tiên chỉ ra khá rõ sự tan rã của một vùng nông thôn. Mà sự tan rã đó lại bắt nguồn từ chính những con người sống ở vùng nông thôn đó vì vô tình hay cố ý tạo ra một thứ gọi là “làng trong phố – phố trong làng” trên chặng đường chuyển sang nông thôn mới. Qua phim, tôi muốn gửi gắm thông điệp rằng, chúng ta không thể vin vào sự phát triển hiện đại để biến đổi, làm rệu rã cấu trúc của làng xóm Việt Nam. Đây là một bộ phim của tôi mà từ trước tới giờ hầu hết các nhân vật từ nhân vật chính đến nhân vật phụ đều rơi vào bi kịch. Chính tính đa chiều trong các nhân vật làm phim khác đi so với các bộ phim đề tài nông thôn khác tạo cho người xem cảm thấy thú vị chăng?

Thực ra, việc bộ phim được dư luận ủng hộ là điều đáng mừng nhưng chưa hẳn được gọi là thành công, vì về mặt doanh thu quảng cáo, “Gia phả của đất” lại thua các phim thị trường khác. Trong xu thế xã hội hóa và tự thu chi hiện nay của Đài Truyền hình Việt Nam, thành công của một bộ phim lại được đánh giá bằng doanh thu quảng cáo chứ không chỉ riêng chất lượng phim nữa. Đó là một phần bất cập mà những người làm nghề phải chấp nhận.

Đạo diễn Quốc Trọng (bên trái) chỉ đạo diễn xuất cho diễn viên trong phim “Gia phả của đất”. Ảnh do nhân vật cung cấp. 

Đạo diễn Quốc Trọng (bên trái) chỉ đạo diễn xuất cho diễn viên trong phim “Gia phả của đất”. Ảnh do nhân vật cung cấp.

PV: Nói là bất cập nhưng tôi thấy ông vẫn không ngần ngại “bắt tay” làm những bộ phim đề tài chính luận. Ông giải thích như thế nào về sự “trung thành” này?

NSƯT Quốc Trọng: Nhiều người nghĩ tôi “đóng đinh” với những bộ phim đề tài cũ nhưng thực tế tôi không quan niệm thích làm phim thể loại này hay thể loại kia. Tôi đã làm nhiều bộ phim cho giới trẻ, có bộ phim đạt 2 giải Vàng như phim “Một lần đi bụi”. Với tôi, vấn đề cốt lõi vẫn là kịch bản. Bất luận nó là đề tài cũ hay đương đại phải thuyết phục được tôi. Còn nếu không phù hợp thì tôi xin phép được từ chối vì một tác phẩm nghệ thuật nếu làm gượng ép thì không có được thành công.

Tất nhiên khi bắt tay làm bất kể bộ phim nào, tôi đều lo lắng làm sao để bộ phim đó tiếp cận được với khán giả. Tôi tìm cách kể chuyện phải khác với chính mình để phim không rơi vào lối mòn. Một thách thức đối với mỗi một người làm nghề đó là áp lực doanh thu. Qua các sản phẩm phim hiện nay buộc các đơn vị hoạt động nghệ thuật phải lựa chọn và dung hòa mối tương quan giữa việc kinh doanh hay phục vụ nghệ thuật. Ở các nước phát triển, người nghệ sĩ chỉ quan tâm đến việc thể hiện sao cho phim hay. Nhưng ở ta hiện nay, nghệ sĩ còn phải lo tới doanh thu quảng cáo không kém gì các nhà quản lý.

PV: Có phải vì áp lực doanh thu mà hiện nay điện ảnh Việt Nam mỗi năm cho ra đời ngày càng nhiều bộ phim “mì ăn liền” không, thưa ông?

NSƯT Quốc Trọng: Tôi cũng nghĩ vậy. Ngay từ khi bắt đầu nghe thấy chủ trương xã hội hóa điện ảnh, những người làm nghề đã mừng. Nhưng thực tế, chủ trương đó chỉ thành công khi được triển khai đồng bộ. Ở Việt Nam, dù đã có Luật Điện ảnh nhưng chúng ta chưa đưa ra được một khái niệm rõ ràng thế nào là “không phù hợp với khán giả”, thế nào là “phim 18+”, hay “16+”. Thế nên, những đạo diễn trẻ hiện nay không dám làm, hay nói đúng hơn là họ có tư duy né những bộ phim đề tài gai góc, mang tính chiều sâu vì sợ đụng chạm. Cách an toàn nhất là làm những bộ phim thị trường, hay như mọi người vẫn gọi là “mì ăn liền”.

Còn theo tôi, đã làm nghệ thuật thì cứ phải mạnh dạn đột phá để rồi mới rút được kinh nghiệm chứ đừng sợ. Nếu ai cũng ngại khó thì không bao giờ khai thác được những điều mà khán giả cần. Ở các quốc gia có nền điện ảnh phát triển khác, họ làm nghệ thuật không có khái niệm “chính luận” hay “thị trường” mà chỉ quan niệm đó là những tác phẩm nghệ thuật đơn thuần cũng như một cuốn tiểu thuyết bao gồm mọi vấn đề của xã hội. Còn chúng ta thì tự bó hẹp mình bởi những khái niệm do chính mình phân định giữa “chính luận” và “thị trường”. Chính sự áp đặt này khiến chúng ta làm phim không thoát được cái khung của tư duy ấy. Đâu phải cứ những phim đề tài xưa cũ mới là “chính luận”.  Những phim các bạn trẻ làm giờ gọi là phim thị trường về đề tài yêu đương, hỉ nộ ái ố thì trong đó cũng có vấn đề xã hội để người làm phim khai thác đấy chứ.

PV: Theo ông, việc cổ phần hóa các hãng phim nhà nước sẽ “xốc” lại tinh thần nền điện ảnh Việt?

NSƯT Quốc Trọng: Việc cổ phần hóa các hãng phim nhà nước là một xu thế tất yếu, nhưng tại sao câu chuyện này lại trở nên lùm xùm trong suốt thời gian qua vì còn tồn tại những vấn đề chưa minh bạch. Tôi chưa chấp nhận được cái cách cổ phần hóa của Hãng phim truyện Việt Nam. Dù tôi đã rời khỏi hãng phim từ rất lâu rồi nhưng tôi vẫn cảm thấy mình bị tổn thương. Cảm xúc này không phải của riêng tôi mà còn là của rất nhiều anh chị em nghệ sĩ – những người đã từng gây dựng nên thương hiệu điện ảnh nước nhà. Có câu “thật thà là cha giả dối”, nếu việc cổ phần hóa này được giải quyết minh bạch thì mọi chuyện đã diễn ra đơn giản hơn. Nếu phản đối việc xã hội hóa là đi ngược với quy luật. Nhưng tôi nhắc lại, mọi vấn đề cần nhất là sự minh bạch!

PV: Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện này!

(Theo QĐND)

Trả lời

Thư điện tử của bạn sẽ không được hiển thị công khai.

go top