QK2 – Trong một buổi lên bãi Bưởi, chúng tôi gặp Trung úy Nguyễn Văn Lộc, Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về hình sự-kinh tế-ma túy Công an huyện Lục Yên cùng 15 đồng chí cảnh sát đang tích cực leo lên các hang hốc, vách núi, tìm người đào đá trái phép. Anh Lộc cho biết: “Hai tuần nay, sáng sớm chúng tôi leo lên núi thực địa. Số lượng người đi đào đá tuy giảm nhiều nhưng rải rác vẫn còn”. Trong gần hai giờ, anh Lộc và các đồng đội đã tìm thấy và lập biên bản gần 20 người đang đào đá quý trái phép. Điều đáng nói, đây chỉ là con số bề nổi, bởi khi lực lượng chức năng đi kiểm tra, người đào đá thường nép trong các lò sâu. Địa bàn rừng núi rộng, hiểm trở nên truy đuổi, xử lý người đào đá quý trái phép không khác gì cuộc trốn tìm”.

Lực lượng chức năng địa phương lập biên bản, vận động người dân đào đá quý trái phép xuống núi.

“Được biết, ban đêm người dân cũng đi đào đá quý trái phép. Thời điểm đó các anh có truy đuổi không?”, chúng tôi hỏi. “Anh em chúng tôi lên đây từ sáng sớm. Mang theo cả gạo, thức ăn nấu ăn trưa trên núi để thực hiện nhiệm vụ. Tuy nhiên, buổi tối không có điện, lực lượng mỏng nên chúng tôi phải rút xuống dưới. Phía dưới chân núi, các lực lượng chức năng của huyện tổ chức 3 điểm chốt ở thị trấn Yên Thế và xã Liễu Đô ngăn chặn người dân lên núi đào đá quý trái phép. Các biện pháp nghiệp vụ triển khai nhiều nhưng địa bàn núi Chính Quân rộng, có nhiều lối mòn lên núi, để giải tán hết người đào đá trái phép phải kết hợp giữa việc truy đuổi và tuyên truyền. Trong đó, biện pháp tuyên truyền để người dân hiểu rõ những nguy hiểm và không nên tốn công vô ích nghe theo tin đồn thất thiệt là chính” – anh Lộc nói thêm.

Dẫn chúng tôi đến vị trí hốc đá to như cánh cửa, anh Lộc chỉ rõ những nguy hiểm tiềm ẩn. Sát tảng đá nặng đến hàng chục tấn, người dân đào đá sâu 2-3m. Mưa xuống, đất ướt nhão, tảng đá chênh vênh sập xuống, may là không có người đào bới chứ nếu có thì tính mạng khó bảo toàn. Khắp khu vực bãi Bưởi có đến gần chục tảng đá khối lượng lớn như vậy sập xuống. Ban ngày còn dễ nhìn thấy, ban đêm người dân cặm cụi đào thì biết làm sao mà tránh!

Ông Nông Đức Thắng, Chủ tịch UBND xã Liễu Đô cho rằng, đi đào đá quý ban đêm, tính mạng và sức khỏe của người dân luôn bị rình rập, đe dọa. Cách đây vài hôm, một người dân trong xã khi vào hốc đá trúng ngay ổ rắn, bị rắn cắn phải đưa đi cấp cứu.

Suốt những ngày bãi Bưởi dậy sóng tin đồn có nhiều đá quý, ông Thắng và các cán bộ xã ăn ngủ không yên. Buồn rầu, ông Thắng tâm sự: “Người dân địa phương đi đào đá quý thì ít, người dân ở các địa phương lân cận hiếu kỳ, nổi lòng tham đến đào thì nhiều”. Chỉ trong thời gian ngắn, khu vực núi thôn Chính Quân bị xới nát, cây rừng cũng bị chặt tan hoang. Bên cạnh đó là sự ô nhiễm môi trường do rác thải của những người đến đào vứt lại. Không chỉ có vậy, việc người dân nơi khác kéo đến xã Liễu Đô gây mất ổn định an ninh, tiềm ẩn nguy cơ giành nhau bãi đào đá quý, đánh lộn, tranh cướp…

Anh Hoàng Văn Yên, Chỉ huy trưởng Ban CHQS xã Liễu Đô chia sẻ: Lực dân quân xã chúng tôi thường xuyên phối hợp chặt chẽ với lực lượng chức năng nắm chắc tình hình, tuyên truyền, vận động người dân không nghe theo tin đồn, không tập trung lên núi đào đá gây mất ổn định tình hình địa bàn; không đào bới, chặt cây rừng để bảo vệ môi trường tự nhiên… Nhiều người dân sau khi nghe vận động, thấy đúng đã từ bỏ ý định lên núi đào đá, quay trở về địa phương tham gia sản xuất phát triển kinh tế. Tình hình địa phương dần ổn định trở lại.

Chia sẻ về những bất cập xuất phát từ thông tin thất thiệt đào được những viên đá quý tiền tỷ thu được ở bãi Bưởi, ông Bùi Văn Thịnh, Chủ tịch UBND huyện Lục Yên nhận định tình hình có khả năng diễn biến phức tạp. Ngay khi xảy ra tình trạng người dân địa phương đổ xô lên núi (bãi Bưởi) xã Liễu Đô để đào bới, tìm kiếm đá quý, Huyện ủy, UBND huyện Lục Yên đã huy động các cơ quan, ban ngành và cả hệ thống chính trị vào cuộc, trong đó công an, quân sự làm nòng cốt để điều tra, làm rõ nguyên nhân, thực trạng của hiện tượng trên cũng như mức độ của sự việc và khẩn trương triển khai các giải pháp để khắc phục. Huyện cũng đã chỉ đạo lực lượng chức năng tổ chức đánh giá ảnh hưởng đến diện tích rừng bị xâm hại và môi trường.

Qua hiện tượng trên xảy ra ở huyện Lục Yên, ông Thịnh chia sẻ với người dân về ước muốn “đổi đời” qua việc tìm kiếm đá quý. Ông Thịnh cho rằng, đây là việc làm mất công, mất sức mà không đem lại kết quả và vi phạm các quy định của pháp luật về bảo vệ khoáng sản chưa khai thác. Vì vậy, người dân nên tập trung lao động sản xuất và phát triển kinh tế để vươn lên xóa đói, giảm nghèo, làm giàu chính đáng, bền vững.

Box: Chiều 9-7, UBND tỉnh Yên Bái ban hành Văn bản số 1816/UBND-TNMT do Phó chủ tịch Nguyễn Văn Khánh ký, yêu cầu UBND huyện Lục Yên tăng cường công tác quản lý, giải tán hoạt động đào bãi đá quý trái phép tại xã Liễu Đô, huyện Lục Yên. UBND tỉnh Yên Bái yêu cầu UBND huyện Lục Yên tổ chức lực lượng, tập trung chỉ đạo, kiên quyết ngăn chặn, giải tán và chấm dứt hoạt động đào bãi đá quý trái phép tại xã Liễu Đô, huyện Lục Yên. Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm (đào đãi đá trái phép, không đăng ký tạm trú, tạm vắng) theo quy định của pháp luật. Đồng thời, tỉnh Yên Bái cũng chỉ đạo các cơ quan, ban, ngành của huyện Lục Yên và UBND xã Liễu Đô tăng cường công tác tuyên truyền, vận động người dân thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật trong việc bảo vệ tài nguyên khoáng sản chưa khai thác.

Bài ảnh: HÀ BÁCH – VŨ THƯ